Các loại cầu chì và cách lắp cầu chì vào mạch điện đúng kỹ thuật

Cầu chì là vật dụng quá đỗi quen thuộc trong các hộ gia đình và được sử dụng với vai trò ngắt mạch khi quá tải. Đó là điều mà hầu hết mọi người đều biết. Còn cầu chì là gì, cấu tạo, các loại cầu chì, công dụng của cầu chì ra sao thì không phải ai cũng biết. Chính vì vậy, chúng tôi đã tổng hợp lại các thông tin này trong bài viết dưới đây. Cùng tìm hiểu với chúng tôi nhé.

Cầu chì là gì?

Cầu chì là gì?

Cầu chì (tên tiếng Anh là Fuse) còn được gọi là khí cụ điện, dùng để bảo vệ nguồn điện bằng cách làm ngắt quảng mạch điện. Đây là dụng cụ giúp phòng tránh các tình trạng quá tải trên đường dây gây sự cố chập cháy nổ.

Cấu tạo cầu chì

Mặc dù là dụng cụ phòng chống tránh cháy nổ do điện gây ra nhưng cầu chì lại có cấu tạo rất đơn giản. Thành phần chính của cầu chì là một sợi dây chì móc vào 2 đầu của dây dẫn bên trong mạch điện. Ngoài ra, nó còn có một số bộ phận khác là hộp giữ cầu chì, các chấu mắc, nắp cầu chì,….

Cấu tạo của cầu chì

Về cách lắp cầu chì thì người ta sẽ lắp đặt cầu chì là ở sau nguồn điện tổng và trước các bộ phận của mạch điện, mạng điện cần được bảo vệ như các thiết bị sử dụng điện,...

Các loại cầu chì

Có nhiều cách để phân loại cầu chì

+> Theo môi trường hoạt động

• Cầu chì cao áp

Là loại cầu chì được sử dụng cho các hệ thống điện lên đến 115.000 volt AC. Nó được dùng để bảo vệ máy biến áp điện nhỏ. Trong loại cầu chì cao áp, người ta lại phân ra làm 3 loại:

+ Cầu chì HRC loại chất lỏng: Dùng cho mạch có dòng điện 100A và hệ thống 132kW. Nó được làm từ ống thủy tinh chứa cacbon tetraclorua với một đầu được bịt kín và một đầu được cố định bởi một sợi dây đồng photpho.

+ Cầu chì HRC loại trục xuất: Buồng liên kết cầu chì chứa đầy axit boric để loại bỏ khí sinh ra từ hồ quang điện.

+ Cầu chì reset: Là loại được làm từ điện trở nhiệt dẻo dẫn điện và dùng trong quân sự, hàng không vũ trụ. Khi dòng điện tăng thì nhiệt độ cũng tăng và điện trở cũng tăng theo

• Cầu chì hạ áp

+ Cầu chì loại kit-kat : Phần thân được làm bằng sứ để giữ dây chì. Ngoài ra dây cũng có thể được làm bằng thiếc, đồng hoặc nhôm…

+ Cầu chì loại striker : Dùng để đóng, nhả mạch điện.

+ Cầu chì loại công tắc : Gồm vỏ bọc kim loại và một cầu chì dùng điện áp thấp hoặc trung bình.

+ Cầu chì sụt áp : Cầu chì sẽ chảy ra và rơi xuống dưới do tác dụng của trọng lực. Loại này được dùng để bảo vệ các loại máy biến thế ngoài trời

• Cầu chì nhiệt

Cầu chì nhiệt là loại cầu chì thường được lắp ở bên trong quạt điện, nồi cơm điện, động cơ điện, tủ lạnh, bàn là hơi nước,...Khi cầu chì nhiệt chưa bị quá nhiệt, lớp tiếp điểm được 2 lò xo đẩy tiếp xúc chặt lại với nhau, dòng điện sẽ chạy thông qua giữa 2 lớp dây dẫn A và B.

Khi nhiệt độ đạt ngưỡng giới hạn ghi trên thân của cầu chì nhiệt thì lớp hạt dẫn nhiệt độ sẽ bị chảy, lò xo B bị giãn làm 2 tiểp điểm không được ép tiếp xúc nhau. Lúc này, dòng điện chạy qua 2 dây dẫn sẽ bị ngắt mạch.

+> Theo cấu tạo

• Cầu chì loại hở
• Cầu chì loại vặn
• Cầu chì loại hộp
• Cầu chì ống

Các loại cầu chì phân loại theo cấu tạo

+> Theo đặc điểm

• Cầu chì sứ
• Cầu chì ống
• Cầu chì hộp
• Cầu chỉ nổ
• Cầu chì tự rơi

+> Theo số lần sử dụng

• Cầu chì sử dụng một lần
• Cầu chì có thể thay dây
• Cầu chì có thể tự nối mạch điện

Nguyên lí hoạt động của cầu chì

Tên tiếng anh của cầu chì là Fuse, tức là tự tan chảy và nó hoạt động theo nguyên lý tự chảy hoặc uốn cong để tách ra khỏi mạch điện khi mà cường độ dòng điện trong mạch đột ngột tăng. Quá dòng càng lớn thì mạch ngắt càng nhanh. Để điều này xảy ra, điện trở của chất liệu dùng làm dây cầu chì phải có nhiệt độ nóng chảy, kích  thước và thành phần phù hợp.

Hướng dẫn cách lắp cầu chì vào mạch điện đúng kỹ thuật 

Hướng dẫn cách lắp cầu chì an toàn

Nguyên tắc đầu tiên để thực hiện lắp cầu chì đúng kỹ thuật là vị trí ở đầu nguồn dây pha. Mạch điện bao gồm hai loại dây là dây pha và dây trung tính, dòng điện sẽ đi từ dây pha qua các thiết bị điện đến dây trung tính. Đồng thời, bạn cũng không nên chọn loại cầu chì có dây chảy có tiết diện lớn vì nó sẽ khó nóng chảy khi có tình trạng chập cháy.

Bước 1: Đấu cầu chì

Đầu tiên, bạn cần cấp nguồn điện vào cầu chì, sau đó lấy 2 ngõ ra của cầu chì, bao gồm một dây pha và một dây trung tính. Các bạn bắt buộc phải biết chính xác dây pha và dây trung tính vì nếu lắp nhầm dây sẽ dẫn đến cháy nổ mạch điện. 

Thực hiện mắc cầu chì ở dây pha để bảo vệ các thiết bị điện có trong mạch. Nếu mắc cầu chì ở dây trung tính thì khi có sự cố nổ cầu chì, toàn bộ mạng dây phía sau cầu chì trở thành dây lửa khi điện áp quá cao. 

Bước 2: Lắp công tắc và ổ cắm điện

Sử dụng dây pha ở ngõ ra cầu chì, chia thành 2 nhánh: Một nhánh mắc vào công tắc và một nhánh mắc vào ổ cắm điện.

Bước 3: Đấu bóng đèn

Sau khi lắp xong công tắc và ổ cắm điện thì bạn sẽ thực hiện việc đấu bóng đèn. Các bạn sẽ lấy dây ở ngõ ra của công tắc điện để đấu vào một cực của bóng đèn.

Bước 4: Hoàn thiện mạch điện

Ở điểm cuối của hai thiết bị có bóng đèn và ổ cắm, bạn hãy nối chúng lại với nhau và đấu dây trung tính của cầu chì.

Mạch điện hoàn chỉnh sau khi lắp cầu chì

Lưu ý khi thực hiện lắp cầu chì vào mạch điện:

- Xác định đúng dây pha và dây trung tính.

- Khi lắp đặt, bạn phải chú ý an toàn và sử dụng các trang thiết bị bảo hộ khi thử điện.

- Lắp đặt cầu chì ở nơi khô ráo, không bị ẩm ướt để tránh tình trạng rò rỉ điện.

Công dụng của cầu chì

Cầu chì được sử dụng để bảo vệ cho đường dây dẫn điện, mạch điện điều khiển và các thiết bị điện. Với thiết kế khá đơn giản, kích thước nhỏ gọn, khả năng làm việc hiệu quả và giá thành phải chăng mà cầu chì hiện đang được ứng dụng phổ biến trong sản xuất và sinh hoạt, cụ thể như:  

- Dùng để bảo vệ các thiết bị điện trong nhà.

- Sử dụng trong các bảng điều khiển chơi game và mọi loại xe (xe hơi, xe tải,…)

Cầu chì trong oto

- Dùng trong máy tính xách tay, thiết bị điện tử cầm tay, máy in, máy quét, ổ đĩa cứng.

- Trong tụ điện, máy biến thế, máy biến áp điện, bộ chuyển đổi nguồn, bộ khởi động động cơ….

- Sử dụng cầu chì trong màn hình LCD, hộp pin…

Trên đây là một số thông tin về cầu chì là gì, các loại cầu chì, cách lắp đặt và công dụng của cầu chì mà chúng tôi muốn chia sẻ đến bạn đọc. Hy vọng rằng, đây sẽ là những kiến thức cho bạn đọc để đảm bảo mua đúng loại cầu chì phù hợp và biết cách lắp cầu chì an toàn.