Đồng vị phóng xạ là gì? Ứng dụng trong đời sống

Đồng vị phóng xạ là một khái niệm còn khá mới mẻ với nhiều người. Vậy đồng vị phóng xạ là gì và được ứng dụng như thế nào trong cuộc sống? Hãy cùng LabVIETCHEM tìm hiểu về chủ đề thú vị này nhé!

1. Đồng vị phóng xạ là gì?

Đồng vị phóng xạ là các đồng vị của một nguyên tố hóa học có hạt nhân không ổn định. Các đồng vị này có cùng số proton nhưng khác số neutron, dẫn đến sự mất cân bằng năng lượng trong hạt nhân. Trong quá trình phân rã phóng xạ, năng lượng được giải phóng dưới dạng bức xạ để đưa hạt nhân về trạng thái ổn định. Quá trình phân rã này có thể xảy ra tự nhiên hoặc do tác động nhân tạo.

Đồng vị phóng xạ là khái niệm được quy định chi tiết trong luật Dược 2016

2. Các loại đồng vị phóng xạ

Hiện nay, có nhiều loại đồng vị phóng xạ được sử dụng trong các lĩnh vực khác nhau. Dưới đây là một số đồng vị phổ biến:

• Technetium-99m (Tc-99m): Ứng dụng trong y học hình ảnh, đặc biệt là kỹ thuật SPECT, nhờ thời gian bán rã ngắn.
• Iodine-131 (I-131): Điều trị ung thư tuyến giáp, chẩn đoán và nghiên cứu y học.
• Cobalt-60 (Co-60): Điều trị ung thư bằng tia gamma, kiểm tra và xử lý vật liệu công nghiệp.
• Uranium-235 (U-235): Sản xuất điện năng trong các lò phản ứng hạt nhân.
• Plutonium-239 (Pu-239): Sản xuất năng lượng hạt nhân và vũ khí hạt nhân.
• Strontium-90 (Sr-90): Ứng dụng trong điều trị y tế và kiểm tra vật liệu.
• Cesium-137 (Cs-137): Y học, điều trị ung thư, kiểm tra vật liệu.
• Radon-222 (Rn-222): Đánh giá mức độ ô nhiễm không khí.

Đồng vị phóng xạ hiện nay được chia thành nhiều loại khác nhau

3. Ứng dụng của đồng vị phóng xạ

Hiện nay, ứng dụng đồng vị phóng xạ được biết đến nhiều nhất đó là trong nông nghiệp và trong y học. Chi tiết về những ứng dụng này như sau: 

3.1. Trong nông nghiệp:

• Nghiên cứu di truyền, giải mã gen, theo dõi sự vận chuyển chất dinh dưỡng trong cây trồng.
• Tạo giống mới bằng phương pháp đột biến gen.
• Tiệt trùng, chống nấm mốc trong bảo quản nông sản, hạt giống.

3.2. Trong y học:

Đồng vị phóng xạ được ứng dụng trong hoạt động nghiên cứu y học như: chẩn đoán và điều trị bệnh. Cụ thể như sau:

• Chẩn đoán hình ảnh, cung cấp thông tin về cấu trúc và chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
• Điều trị ung thư bằng tia phóng xạ.
• Chẩn đoán và điều trị bệnh tuyến giáp.
• Phẫu thuật bằng tia gamma.

Đồng vị phóng xạ được sử dụng trong nghiên cứu, chẩn đoán và điều trị trong y học

4. Xác định tuổi bằng đồng vị phóng xạ

Phương pháp xác định niên đại bằng phóng xạ dựa trên chu kỳ bán rã của các đồng vị phóng xạ có trong mẫu vật. Kỹ thuật này được ứng dụng rộng rãi trong địa chất, khảo cổ học để xác định tuổi của đá, hóa thạch, di vật,... Một số phương pháp phổ biến bao gồm:

• Định tuổi bằng Carbon-14.
• Định tuổi bằng Kali-Argon.
• Định tuổi bằng Urani-Chì.

Xác định tuổi bằng đồng vị phóng xạ mang đến độ chính xác gần như tuyệt đối

LabVIETCHEM hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về đồng vị phóng xạ và ứng dụng của chúng. Hãy tiếp tục theo dõi website của chúng tôi để cập nhật thêm nhiều kiến thức khoa học thú vị!