Vai trò của tầng ozon là gì? Con người cần làm gì để bảo vệ tầng ozon

Như các bạn đã biết, tầng ozon có vai trò vô cùng quan trọng đối với các sinh vật sống trên Trái Đất bởi nó có khả năng hấp thụ 97 - 99% lượng tia cực tím có hại mà mặt trời phát ra. Tuy nhiên, do sự tác động của con người mà hiện nay, tầng ozon đã bị thủng. Vậy tầng ozon là gì? Vai trò của tầng ozon ra sao? Có những nguyên nhân nào gây thủng tầng ozon? Tất cả sẽ được giải đáp trong nội dung bài viết dưới đây.

Tầng ozon là gì?

Khái niệm tầng ozon là gì?

- Tầng ozon là một lớp sâu ở độ cao 25 - 30 km trong tầng bình lưu bao quanh Trái Đất, có chứa một lượng lớn khí ozon. Lớp khí này bảo vệ Trái Đất khỏi hầu hết các bức xạ của tia cực tím có hại đến từ Mặt Trời. 

Tầng ozon nằm trong tầng bình lưu bao quang Trái Đất

- Khí ozon được sinh ra từ chính tác động của các tia cực tím đến phân tử oxi. Nó là một dạng oxy đặc biệt với ba nguyên tử oxy và được hình thành do một số loại phóng xạ hoặc phóng điện tách hai nguyên tử trong phân tử oxy ra, sau đó kết hợp lại với các phân tử oxy khác để tạo thành ozon (O3 ).

Khí ozon có 3 nguyên tử oxy

- Có hai loại ozon là ozon có lợi và ozon có hại. Ozon có lợi được tạo ra từ tự nhiên nằm ở tầng bình lưu phía trên. Ozon có hại là kết quả của phản ứng hóa học giữa oxit của nito và các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi do con người tạo ra. Nó còn được gọi là ozon tầng đối lưu hoặc ozon tầng mặt đất.

Vai trò của tầng ozon

Như chúng ta đã biết, trong ánh nắng mặt trời có chứa rất nhiều tia có hại. Ví dụ như:

• Tia cực tím làm hỏng các cấu trúc tế bào, gây bỏng nắng và tổn thương da.
• Tia UVA (sóng dài) gây ra lão hóa da và tia UVB (sóng ngắn) gây bỏng.
• Tia UVC là nguyên nhân gây ung thư da, đục thủy tinh thể ở mắt.

Trong ánh nắng mặt trời chứa rất nhiều tia có hại

Nếu để những tia này chiếu trực tiếp lên con người thì sẽ rất nguy hiểm. Và tầng ozon với khả năng hấp thụ hầu hết các tia độc hại trong ánh nắng Mặt Trời chính là lớp lá chắn bảo vệ cho con người cũng như hệ sinh thái động thực vật.

Nguyên nhân thủng tầng ozon là gì?

Nguyên nhân gây thủng tầng ozon là gì?

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì tầng ozon bị thủng chủ yếu là do các hoạt động của con người, bao gồm:

- Sản xuất tủ lạnh, máy lạnh: Trong hệ thống dẫn khép kín của tủ lạnh có dung dịch freon. Dung dịch này có thể bay hơi thành thể khí và bay thẳng lên tầng ozon, phá vỡ kết cấu tầng này và làm giảm nồng độ khí ozon.

- Sự giải phóng quá mức của khí clo và brom từ các hợp chất nhân tạo như CFC, halon, Methyl chloroform, Carbon tetrachloride, Hydro-chlorofluorocarbons, Hydrobromofluorocarbons và methyl bromide làm suy giảm tầng ozon.

Khí CFC gây thủng tầng ozon

- Khói bụi và các chất hóa học sản sinh từ hoạt động của các phương tiện giao thông và những khu công nghiệp hóa chất như NO, NO2,….cũng gây ảnh hưởng xấu đến tầng ozon.

Ngoài ra, hiện tượng tự nhiên, điển hình là núi lửa phun trào cũng là nguyên nhân gây ảnh hưởng xấu tới tầng ozon.

Những hậu quả của việc suy giảm tầng ozon

1. Đối với con người

Sự suy giảm tầng ozon khiến các tia hại từ ánh nắng mặt trời có cơ hội tiếp xúc với da, gây ra ung thư da, hình thành nên những khối u ác tính, tiếp xúc với mắt sẽ gây ra các bệnh về mắt.

2. Đối với hệ thực vật

Làm giảm khả năng phát triển, sinh sản và thành phần dinh dưỡng có trong các loài thực vật.

3. Đối với hệ sinh thái biển

Bức xạ tia UV ảnh hưởng đến các giai đoạn phát triển của tôm, cua, cá, các loài lưỡng cư và nhiều loài động vật khác. Nó cũng làm ảnh hưởng đến những sinh vật phù du vốn là nền tảng của lưới thức ăn thủy sản.

4. Tác động đến nhiều loại vật liệu

Bức xạ cực tím làm xuống cấp các loại vật liệu như nhựa, gỗ, vải, cao su,…

Con người cần làm gì để bảo vệ tầng ozon

Căn cứ vào những nguyên nhân đã nêu ra ở trên, chúng ta cần thực hiện các giải pháp sau để bảo vệ tầng ozon:

- Sớm dừng sản xuất và sử dụng các hóa chất dạng freon vì đây là nguyên nhân chính gây thủng tầng ozon.

- Hạn chế sử dụng năng lượng hạt nhân, đồng thời các cơ quan chức năng có thẩm quyền cần xử lý nghiêm các khu công nghiệp, các nhà máy thải khí độc hại ra môi trường.

- Giáo dục và tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho mọi người nhằm hạn chế, ngăn chặn những hành động xấu làm thủng tầng ozon. 

Nếu lỗ thủng tầng ozon ngày một lớn, lượng tia tử ngoại chiếu thẳng xuống Trái Đất sẽ tăng lên. Điều này không chỉ gây hại cho sức khỏe của con người mà sự sống các hệ động thực vật cũng bị đe dọa. Chình vì vậy mà ngay từ bây giờ, chúng ta hãy cùng nhau chung sức bảo vệ tầng ozon.

Để xem thêm nhiều bài viết hay và bổ ích hơn, các bạn hãy ghé thăm website labvietchem.com.vn và theo dõi nhé.

Xem thêm:

• Điều kiện xảy ra ăn mòn điện hóa và cách phòng chống hiệu quả
• Nguyên tử là gì? Hướng dẫn giải một số bài tập minh họa về nguyên tử