Vanilin là gì và có an toàn cho sức khỏe con người không?

Trong cuộc sống, có thể bạn sẽ nghe thấy cụm từ Vanilin được nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần. Nhưng, ngoại trừ vai trò làm chất tạo hương ra thì liệu nó có còn tác dụng nào khác hay không? Hơn nữa, chất này có thực sự an toàn cho sức khỏe? Tất cả đều nằm dưới bài viết này, hãy đón đọc tiếp.

1. Khái niệm về Vanilin là gì?

Vanilin là chất rắn kết tinh màu trắng, có hương thơm ngọt ngào, dễ chịu và hương vị đặc trưng giống vani với công thức hóa học là C8H8O3. Ở khía cạnh hóa học, nó là hợp chất vòng metyl ete của axit 4-hydroxybenzoic có chứa nhóm hydroxyl (-OH) và cacboxyl (-COOH). Vanilin là chất tạo ra mùi vị quen thuộc của vani và được ứng dụng nhiều trong sản xuất phụ gia thực phẩm. 

Lần đầu tiên, chất này được sử dụng làm hương liệu bởi người dân thuộc khu vực Trung Mỹ và Nam Mỹ trước khi người châu Âu đến vào thế kỷ XVI. Từ đó đến nay, nó đã trở thành một trong những loại gia vị không thể thiếu trong ngành công nghiệp thực phẩm.

Tên danh pháp IUPAC: 4-Hydroxy-3-metoxybenzaldehyd.

Các tên gọi khác: Metyl vanilin, vanillic aldehyde.

Hình 1: Vanilin là chất gì?

2. Tính chất vật lý và hóa học của Vanilin

2.1. Tính chất vật lý

- Trạng thái: Vanilin là tinh thể hình kim màu ngà vàng hoặc màu trắng. Nó có vị ngọt và mùi đặc trưng của vani.

- Khối lượng mol: 152,149 g/mol.

- Tỷ trọng: 1,056 g/cm3.

- Tính tan: Độ hòa tan ở nhiệt độ 20 độ C, tan trong các dung dịch kiềm, aceton, ether, chloroform, methanol, tan trong 1/2 phần Ethanol 95%, các loại dầu, 1/20 phần Glycerin, 1/3 phần ethanol 70%, 1/100 phần nước.

- Điểm sôi: 285°C tương ứng với 545 độ F hoặc 558K. 

- Điểm chảy: 81 độ C ứng với 178 độ F hoặc 354K

- Độ axit: pKa = 7,781. 

Hình 2: Tinh thể vaniin

2.2. Tính chất hóa học 

Chất Vanilin là benzaldehyde mang nhóm thế hydroxy và metoxy tương ứng tại các vị trí thứ 4 và thứ 3. Không được quá 0.5% tạp chất.

3. Nguồn gốc của Vanilin có từ đâu?

Vanilin hay bột vani được làm ra từ vỏ hạt của Vanilla planifolia. Đây là một loài lan dây leo có nguồn gốc từ Mexico, đảo Reunion, Mauritius, Seychelles. Mô tả:

- Cây vanilla là giống cây leo, phát triển bằng cách bám vào một thân cây khác để leo lên.

- Hoa vanilla có màu vàng nhìn tựa như bông hoa lan.

- Khi quả vanilla còn non sẽ có màu xanh và chuyển dần sang màu nâu đỏ khi đã già và khi chín có màu đen. Bên trong quả vanilla chứa rất nhiều hạt nhỏ và lượng dầu lớn.

Trong thành phần của dịch chiết đậu vani thì vanilin là hoạt chất chính. Tuy nhiên, từ cuối thế kỷ 19, các nhà khoa học đã học cách tổng hợp vanilin theo cách nhân tạo nhằm tiết kiệm chi phí bởi vì giá nhập vani tự nhiên quá cao.

Cụ thể, vanilin được nhà khoa học Nicolas Gobley lai tạo vào năm 1858. Để thu được dịch chiết, ông đã làm bay hơi vanilla, sau đó kết tinh lại chất tạo thành. Vanilin đã thu được hoàn toàn bằng phương pháp nhân tạo vào năm 1874. Chúng được tổng hợp từ glycoside và confiferin (một thành phần của vỏ cây thông) và isoevnegol (có trong dầu đinh hương). Ngoài ra, hiện nay chất này còn được tổng hợp từ eugenol, guaiacol, hay từ phế liệu gỗ (lignin).

Hình 3: Vanilin có nguồn gốc từ loài lan thân leo

4. Tác dụng của Vanilin trong đời sống

- Trong nhiều loại thực phẩm, vanilin đóng vai trò là một chất tạo ngọt và hương vị. Bao gồm các sản phẩm tráng miệng, kẹo, bánh pudding, kem, đồ ăn kiêng, sữa chua và nước giải khát.

- Chất thêm vào một số loại rượu vang, kem đánh răng, rượu có cồn và thuốc lá.

- Chất hỗ trợ điều trị chứng chán ăn hay kích thích sự thèm ăn.

- Chất được bổ sung trong thức ăn gia súc cho mục đích tăng trọng.

- Hương thơm phong phú của Vanilin cũng được ứng dụng trong điều chế nước hoa, xà phòng, chất làm mát không khí, dầu gội đầu, kem, nến, nước thơm và thuốc mỡ.

- Một số loại thuốc cũng ứng dụng hợp chất này làm nguyên liệu. Đặc biệt là hợp chất L- dopa, được sử dụng cho mục đích điều trị căn bệnh Parkinson.

5. Dùng vanilin có an toàn không?

Vanilin được coi là một hợp chất an toàn khi tiêu thụ. Tuy nhiên, người dùng không nên lạm dụng bột vani mà chỉ nên sử dụng ở mức độ vừa phải. Trong trường hợp sử dụng quá nhiều vanilin tổng hợp có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe, dẫn đến kích ứng da, nám da hoặc viêm da tiếp xúc.

Hình 4: Mức độ an toàn của vanilin

Trong một nghiên cứu của các nhà khoa học, đối với một người có cấu trúc trung bình chỉ nấu ăn khoảng 75 gram vanilin nguyên chất thì cơ thể anh ta có thể cảm nhận được các tác hại từ chất này. Các phản ứng xảy ra gồm có kích thích đường hô hấp, khó thở, ho, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Nếu tiếp xúc với mắt hoặc da có thể gây nên hiện tượng kích ứng, đau và đỏ rát. Trên thực tế, những triệu chứng này không thể quan sát được. Ngoại trừ những người thường xuyên phải làm việc trực tiếp với hợp chất tinh khiết của vanilin.

Giờ đây bạn đã biết chi tiết về Vanilin là gì và nhiệm vụ của nó không còn đơn thuần là chất tạo hương rồi phải không nào? Vanilin là một hợp chất an toàn nhưng để đảm bảo sức khỏe tốt nhất, chúng ta hãy chú ý đế liều lượng sử dụng.