Andehit acrylic có công thức là gì? Tính chất và bài tập thường gặp

Trong chương trình hóa học phổ thông, Andehit acrylic là một hợp chất hóa học quen thuộc, xuất hiện rất nhiều trong các bài toán. Để có thể giải được các bài toán về hợp chất này này, học sinh cần phải nắm chắc kiến thức về Andehit acrylic như công thức hóa học, tính chất, phương pháp điều chế. Các em hãy LabVIETCHEM theo dõi bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về hợp chất hóa học này nhé!

Andehit acrylic là gì?

Andehit acrylic là những hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm –CH=O liên kết trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc hidro.

Tham khảo ví dụ như sau:  H-CH=O; O=CH-CH=O; CH3-CH=O; C6H5-CH=O

Công thức chung của andehit 

Phân loại andehit acrylic

- Dựa vào cấu tạo gốc hidrocacbon: andehit acrylic no, andehit acrylic không no, andehit thơm.

- Dựa vào số nhóm –CHO: andehit đơn chức, andehit đa chức.

- Andehit acrylic no, đơn chức, mạch hở: CnH2n+1CHO(n>= 0) hoặc CmH2mO (m>=1)

- Andehit acrylic no, hai chức, mạch hở: CnH2n(CHO)2 (n>=0) hoặc CmH2mO2 (m>=2)

- Andehit acrylic không no chứa nối đôi C=C, đơn chức mạch hở: CmH2m-2O (m>=3)

Đồng phân, danh pháp của andehit acrylic

1. Đồng phân

Tương ứng với công thức phân tử là CnH2nO ở dạng mạch hở, có những loại đồng phân cấu tạo sau:

- Đồng phân mạch cacbon (n>=4)

- Đồng phân nhóm chức: Andehit (-CHO), no, đơn chức mạch hở.

- Xeton no, đơn chức, mạch hở

- Ancol không no, đơn chức, chứa 1 liên kết mạch hở.

- Ete đơn chức, không no chứa một liên kết đôi, mạch hở

- Đồng phân vị trí nhóm chức

2. Danh pháp của andehit acrylic

Danh pháp andehit

2.1. Tên thay thế

Tên thay thế của andehit no, đơn chức, mạch hở: Tên hidrocacbon tương ứng với mạch chính + al

CH3-CH3-CH-CH2-CHO   (3-metylbutanal)

 Lưu ý: Mạch chính là mạch cacbon dài bắt đầu từ nhóm –CHO

2.2. Tên thông thường        

Andehit + tên axit tương ứng

Tính chất vật lý của andehit acrylic

- Trạng thái: ở điều kiện thường HCHO, CH3CHO là chất khí, các andehit còn tồn tại ở trạng thái lỏng hoặc rắn.

- Độ tan trong nước của andehit acrylic: HCHO, CH3CHO tan tốt trong nước, giảm dần khi M tăng

- Andehit acrylic có nhiệt độ sôi thấp hơn ancol có khối lượng phân tử tương đương nhưng lại cao hơn so với hidrocacbon có cùng số nguyên tử C trong phân tử.

- Dung dịch nước của andehit fomic thường được gọi là fomon. Dung dịch bão hòa (có nồng độ 37- 40 độ C được gọi là fomlin.

Tính chất hóa học của andehit acrylic

Phương trình tổng quát

Phản ứng cộng hidro (phản ứng khử andehit acrylic) để tạo ra ancol no

CH3CH=O + H-H ->  CH3-CH2-OH

CnH2n(CHO)2 + 2H2 -> CnH2n(CH2OH)2

CH2=CH-CHO + 2H2 -> CH3-CH2-CH2OH

 Tổng quát:

 CnH2nO (Chất oxi hóa)   +     H2 (chất khử)     ->   CnH2n+1OH

Andehit       + H2   -> Ancol bậc 1

- Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn của andehit

Oxi hóa bằng AgNO3/NH3 hay còn gọi là phản ứng tráng giương dùng để nhận biết andehit

HCHO + 4AgNO3 + 6NH3 + 2H2O -> (NH4)2CO3 + 4Ag + 4NH4NO3

CH3-CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O -> CH3-COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3

Tổng quát:

R-CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O -> R-COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3

Lưu ý:

Nếu số mol Ag = 2 số mol andehit: andehit là đơn chức trừ HCHO

Nếu số mol Ag = 4 số mol andehit: andehit là 2 chức hoặc HCHO

Oxi hóa bằng oxi có xúc tác:

RCHO + 1/2O2 -> RCOOH

Andehit ở phản ứng này sẽ vừa thể hiện tính oxi hóa vừa thể hiện tính thử

- Phản ứng oxi hóa hoàn toàn

CH3-CHO + 5/2O2 -> 2CO2 + 2H2O

Điều chế andehit acrylic

Oxi hóa ancol bậc 1 bằng CuO, đun nóng để điều chế andehit

CH3-OH + CuO -> HCHO + Cu + H2O

CH3-CH2-OH  +  CuO  ->  CH3-CHO  +  Cu  +  H2O

Tổng quát: R-CH2-OH + CuO -> R-CHO + Cu + H2O

- Điều chế từ Hidrocacbon có phương trình phản ứng như sau:

CH2 + O2 -> HCHO +H2O

HC = CH + HOH -> CH3CHO

CH2=CH2 + 1/2O2 -> CH3CHO

Một số bài tập liên quan về andehit acrylic

Tham khảo một số bài tập

1. Câu hỏi 1

Cho andehit acrylic (CH2=CH-CHO) phản ứng hoàn toàn với H2 (dư, xúc tác Ni, nhiệt độ) thu được:

A.CH3CH2CH2OH

B.CH3CH2CHO

C.CH3CH2COOH

D.CH2=CH-COOH

Lời giải:

CH2=CH-CHO + H2 -> CH3CH2CH2OH

Vậy đáp án A đúng.

2. Câu hỏi 2

Hidro hóa hoàn toàn 2.9 gam một andehit no A được 3.1 gam ancol. A có công thức phân tử là:

A.CH2O

B.C2H4O

C.C3H6O

D.C2H2O2

Hướng dẫn cách giải:

Theo đề bài ta có phương trình phản ứng như sau:

      -CHO + H2  -> -CH2OH

Mol   x         x    ->     x

Gọi số mol nhóm chức CHO trong A tương đương là x mol, theo phương trình phản ứng. Ta sẽ có, khối lượng sản phẩm sau phản ứng tăng thêm = khối lượng H2 phản ứng = 2x. Suy ra:

2x = 3.1 – 2.9 = 0.2   => x = 0.1

Nếu A là andehit đơn chức thì Ma = 2.9/0.2 = 29 (loại)

Nếu A là andehit 2 chức thì số mol của andehit là 0,05 mol => MA = 2.9/0.05 = 58

Đặt công thức của A là R (CHO)2, ta có: R + 58 = 58  => R=0

Vậy A là OHC–CHO

Vì vậy đáp án D đúng.

3. Câu hỏi 3

Cho 0.1 mol hỗn hợp X gồm hai andehit no, đơn chức, mạch hở, tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng với lượng dung dịch AgNO3 trong NH3 dư, đun nóng thu được 32,4gam Ag. Hai andehit trong X là:

A.HCHO và C2H5CHO

B.HCHO và CH3CHO

C.C2H3CHO và C3H5CHO

D.CH3CHO và C2H5CHO

Hướng dẫn lời giải:

Theo giả thiết hỗn hợp X gồm hai andehit no, đơn chức, mạch hở, kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Mặt khác nAg/nx = 0,3/0,1 = 3 nên suy ra trong hỗ hợp X phải chứa HCHO, andehit còn lại CH3CHO.

Vậy đáp án D đúng.

4. Câu hỏi 4

Cho 0,04 mol một hỗn hợp X gồm CH₂=CH-COOH, CH₃COOH và CH₂=CH-CHO phản ứng vừa đủ với dung dịch chứa 6,4 gam brom. Mặt khác, để trung hoà 0,04 mol X cần dùng vừa đủ 40 ml dung dịch NaOH 0,75 M. Khối lượng của CH₂=CH-COOH trong X là:

A. 0, 72 gam

B. 1,44 gam

C. 0,56 gam

D. 2,88 gam

Hướng dẫn lời giải:

Gọi n _CH2=CH-COOH = x mol;  n _CH3COOH = y mol và n _CH2=CH-CHO = z mol

=>x + y + z = 0,04   (1)

X phản ứng vừa đủ với 0,04 mol Br₂ =>n_Br2 = n_CH2=CH-COOH + 2.n_CH2=CH-CHO =>x + 2z = 0,04  (2)

n_NaOH = n_CH2=CH-COOH + n_CH3COOH =>x + y = 0,03 mol  (3)

Từ (1), (2) và (3) =>x = 0,02; y = 0,01; z = 0,01

=>m _CH2=CH-COOH = 0,02.72 = 1,44 gam

Đáp án cần chọn là: B

5. Câu hỏi 5

Cho 8,6 gam andehit mạch không nhánh A tác dụng với lượng dung dịch AgNO3/ NH3 dư tạo 43,2 gam Ag. A có có công thức phân tử là:

A. CH2O

B. C3H4O

C. C4H8O

D. C4H6O2

Hướng dẫn lời giải:

n_Ag = 43,2/10 = 0,4 mol

Nếu A là R_CHO thì n_A = 1/2 x n_Ag = 0,2 mol => R + 29 = 8,6/0,2 = 43 => R=14 (loại)

Nếu A là HCHO thì n_HCHO = 1/4 x n_Ag = 0,1.30 = 3 gam (loại)

Nếu A là R_(CHO)2 thì: n_R(CHO)2 = 1/4 x n_Ag = 0,1 mol => R+5= ,6/0,1 = 86 => R=28 => R: -C2H4-

A có mạch cacbon không phân nhánh nên A là OHC-CH2-CH2-CHO (C4H6O2).

=> Đáp án: D

Bài viết đã giải thích cho các bạn về andehit acrylic là gì, công thức, tính chất và một số bài tập liên quan đến hợp chất này. Nếu có thêm các thông tin bổ ích khác hãy comment dưới bài viết để chúng ta cùng có thêm các hợp chất bổ ích khác nhé