Methanol là gì? Độc tính và ứng dụng trong đời sống?

Methanol được biết đến là dung môi hóa học được sử dụng phổ biến trong phòng thí nghiệm và sản xuất công nghiệp. Vậy methanol có tính chất gì? Điều chế và ứng dụng như thế nào trong đời sống?

1. Methanol (CH3OH) là gì?

- Công thức hóa học: CH3OH, CH4O, thường viết tắt MeOH.

- Các tên gọi khác: Ancol metylic, alcohol gỗ, naphtha gỗ hay rượu mạnh gỗ.

Methanol tồn tại dưới dạng chất lỏng, dễ bay hơi, không mùi và có mùi giống mùi rượu etylic. Tuy nhiên, so với các loại rượu khác thì nó gây độc mạnh, không dùng để uống. Thường được sử dụng để sản xuất hóa chất, làm dung môi hòa tan các nguyên liệu khác,...

Trong tự nhiên, nó được tạo ra từ quá trình chuyển hóa hoặc phân hủy của sinh vật, thảm thực phẩm, từ khí núi lửa và là một phần chất thải công nghiệp. Vì vậy trong bầu khí quyển sẽ có một phần hơi MeOH. Tuy nhiên, nó sẽ chuyển thành CO2 và nước dưới tác động của ánh nắng mặt trời.

2. Tính chất lý hóa đặc trưng

2.1. Tính chất vật lý

- Trạng thái: Chất lỏng, dễ bay hơi, không màu, trong suốt.

- Mùi: Có mùi đặc trưng, gần giống mùi rượu etylic.

- Điểm sôi: 64,7 ° C ở 760mmHg.

- Độ tan: 

+ Hòa trộn trong nước.

+ Có thể trộn lẫn với etanol , ete, benzen , hầu hết các dung môi hữu cơ và xeton.

+ Tan được trong aceton, cloroform.

- Dễ bén lửa và tạo ra ngọn lửa màu xanh.

2.2. Tính chất hóa học

- Phản ứng oxy hóa:

+ Phản ứng hoàn toàn tạo ra sản phẩm là khí cacbonic và nước. Khi cháy sẽ tạo ra khí CO, CO2 hàm lượng cao, có nguy cơ gây nổ, đặc biệt là những thùng kín bị nung nóng.

2CH3OH + 3O2 → 2CO2 + 4H2O

+ Phản ứng không hoàn thành sẽ tạo thành andehit formic:

CH3OH + O2 → HCOOH + H2O

- Phản ứng với kim loại để tạo ra muối ancolat:

CH3OH + Na →   CH3ONa + ½ H2

- Phản ứng với axit vô cơ:

HCl + CH3OH → H2O + CH3Cl

3. Methanol được sản xuất, điều chế theo phương pháp nào?

Trong tự nhiên, nó được sản sinh ra từ quá trình chuyển hóa, phân hủy của các loại vi khuẩn kỵ khí hoặc rác thải, nước thải, bùn đất. Trong công nghiệp, nó được sản xuất bằng cách chuyển hóa khí tổng hợp.

- Oxy hóa không hoàn toàn metan được thực hiện ở điều kiện nhiệt độ 200°C, 100atm, xúc tác Cu theo phương trình phản ứng sau:

                                                    CH4 + O2 → CH3OH

- MeOH có thể được điều chế trực tiếp từ H2 và CO, CO2 có xúc tác nhiệt độ, chất xúc tác và áp suất thấp. Phương trình phản ứng:

                                                     CO + 2H2 → CH3OH

- MeOH thu được từ quá trình chưng cất rượu. Methanol chính là chất lỏng đầu tiên ngưng tụ đầu tiên khi rượu được nấu theo cách truyền thống. 

4. Methanol có độc không?

Methanol là chất dễ bay hơi, dễ xâm nhập vào trong cơ thể qua da, đường hô hấp, gây ra những ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe nếu vô tình uống hoặc hít phải. Sau khi vào trong cơ thể khoảng 30-60 phút, MeOH đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương và phân bố vào trong các chất dịch của cơ thể. Nó được chuyển hóa tại gan, khoảng 3% đào thải qua phổi hoặc đào thải nguyên vẹn  qua nước tiểu. Về bản chất, methanol không mang nhiều độc tính nhưng khi vào trong cơ thể MeOH sẽ chuyển hóa thành  formaldehyde và formic acid. Chính những chất này làm phá hủy các tế bào, ngăn chặn sự chuyển hóa năng lượng. Chỉ với 10 ml dung dịch MeOH trộn vào đồ uống là có thể gây ra tình trạng mù vĩnh viễn. Khi uống phải 30ml có thể gây nguy hiểm cho tính mạng. 

Vậy, Methanol có được chứa trong rượu không? Về nguyên tắc, đối với rượu etylic, hàm lượng methanol không được vượt quá 0,1%. Tuy nhiên, để tăng lợi nhuận, các nhà sản xuất rượu giả thường cho thêm hàm lượng MeOH rất cao. Điều này rất dễ gây ngộ độc rượu.

5. Ứng dụng của Methanol trong các lĩnh vực

Mặc dù, Methanol có thể gây ra những ảnh hưởng bất lợi đối với sức khỏe nhưng không thể phủ nhận những công dụng của nó đối với nền công nghiệp.

- Ngành giao thông vận tải: MeOH là nguyên liệu tạo ra tạo metyl tert- butyl ete. Chất này được dùng thay thế cho tetraetyl chì giúp làm tăng tỉ số octan, giúp làm giảm ô nhiễm cho môi trường.

- Phòng thí nghiệm: Là dung môi phổ biến, nhất là dùng để sắc ký lỏng hiệu năng cao HPLC, quang phổ UV-VIS.

- Trong công nghiệp: Dùng để xử lý nước thải sinh hoạt, nước thải công nghiệp. Làm dung môi chế tạo mực, nhựa, chất kết dính, chất tẩy rửa sơn, thuốc nhuộm,... Ngoài ra, nó còn sử dụng làm nhiên liệu cho các bếp lò cỡ nhỏ, chất chống đông cho bộ tản nhiệt ô tô, làm pin nhiên liệu cung cấp hydrogen,...

- Ngành dược: Là nguyên liệu dùng để tổng hợp formalin, andehit fomic và axit axetic,..

- Bên cạnh đó, MeOH cũng được dùng để sản xuất ra diesel sinh học thông qua phản ứng xuyên este hóa.

- MeOH có nhiệt độ bay hơi thấp hơn rượu. Vì thế,có một cơ sở làm rượu sử dụng loại côn khô này vào khi chưng cất, khi pha rượu hay chế thuốc rượu nhằm làm cho rượu nhanh chóng ra hơn, dậy mùi hơn. Tuy nhiên, cách chế tạo rượu biến tính này rất độc hại và vô cùng nguy hiểm với người sử dụng.

6. Methanol giá bao nhiêu? Mua ở đâu?

Methanol là loại dung môi được ứng dụng phổ biến trong công nghiệp và phòng thí nghiệm bởi những công dụng mà nó mang lại. Hiện tại, trên thị trường có một số cơ sở phân phối Methanol. Tuy nhiên, đây là hóa chất nằm trong mục hạn chế kinh doanh nên ít có cơ sở phân phối hoặc có nhưng không đảm bảo được chất lượng.

Nếu muốn mua Methanol chính hãng, đảm bảo chất lượng với giá cả ưu đãi, hay liên hệ cho Labviechem qua số hotline: 0826 020 020 để được tư vấn chi tiết. Xem thêm sản phẩm khác TẠI ĐÂY.