Amoni axetat là gì? Điều chế và ứng dụng của chất này trong đời sống

Amoni axetat là một loại muối vô cơ được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp và tổng hợp hóa học. Trong bài viết này, LabVIETCHEM sẽ cùng bạn tìm hiểu về tính chất và ứng dụng của amoni axetat.

1. Amoni axetat là chất gì?

Amoni axetat, hay còn được gọi là muối amoni axetat, là một hợp chất hóa học có công thức CH3COONH4. Nó là một chất lưỡng tính, được hình thành từ phản ứng giữa amoniac và axit axetic.

Amoni axetat có khả năng điều chỉnh độ pH, thường được sử dụng trong ngành dược phẩm, thực phẩm và nhiều lĩnh vực khác. Trong tự nhiên, amoni axetat không tồn tại ở dạng hợp chất tự do mà thường được tìm thấy trong các quá trình sinh hóa.

Amoni axetat là chất hóa học như thế nào?

2. Điều chế Amoni axetat

2.1. Phương pháp điều chế

Trong phòng thí nghiệm, amoni axetat có thể được điều chế bằng nhiều phương pháp khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng và điều kiện thực tế. Dưới đây là một số phương pháp phổ biến:

Trung hòa axit axetic bằng amoniac: Đây là phương pháp đơn giản và thường được sử dụng nhất. Axit axetic loãng được trung hòa bằng dung dịch amoniac, sau đó cô cạn dung dịch để thu được amoni axetat. 

Phản ứng diễn ra như sau: CH3COOH + NH3 → CH3COONH4

Phản ứng giữa axit axetic và amoni cacbonat: Amoni cacbonat phản ứng với axit axetic tạo ra amoni axetat, khí cacbonic và nước. Khí CO2 thoát ra khỏi dung dịch, giúp phản ứng diễn ra theo chiều thuận. 

Phương trình phản ứng như sau: 2CH3COOH + (NH4)2CO3 → 2CH3COONH4 + CO2↑ + H2O

• Thủy phân acetonitrile: Acetonitrile (CH3CN) có thể bị thủy phân trong môi trường axit hoặc bazơ để tạo thành amoni axetat. Phản ứng này thường được sử dụng trong công nghiệp.
  
  
• Phản ứng giữa este và amoniac: Một số este của axit axetic, ví dụ như etyl axetat, có thể phản ứng với amoniac để tạo thành amoni axetat và ancol tương ứng.

2.2. Điều kiện điều chế

Để quá trình điều chế amoni axetat diễn ra hiệu quả và an toàn, cần lưu ý một số điều kiện quan trọng sau:

• Nhiệt độ: Phản ứng giữa axit axetic và amoniac là phản ứng tỏa nhiệt. Do đó, cần kiểm soát nhiệt độ phản ứng ở mức vừa phải, thường là nhiệt độ phòng, để tránh hiện tượng sôi trào dung dịch và mất mát sản phẩm.
  
  
• Nồng độ: Nên sử dụng dung dịch axit axetic và amoniac loãng để kiểm soát tốc độ phản ứng, tránh hiện tượng phản ứng quá mạnh.
  
  
• pH: Điều chỉnh pH dung dịch ở mức trung tính hoặc hơi kiềm để thu được amoni axetat tinh khiết và ổn định.
  
  
• Tỷ lệ mol: Tỷ lệ mol giữa axit axetic và amoniac cần được tính toán chính xác dựa trên phương trình phản ứng, đảm bảo phản ứng diễn ra hoàn toàn.
  
  
• An toàn: Amoniac là chất khí có mùi khai, gây kích ứng đường hô hấp. Axit axetic có thể gây bỏng da. Do đó, cần thực hiện các biện pháp an toàn trong phòng thí nghiệm, sử dụng thiết bị bảo hộ và thao tác cẩn thận để tránh tai nạn.
  

Điều kiện cần thiết để điều chế CH3COONH4 

3. Ứng dụng của Amoni axetat

Amoni axetat là một muối amoni hữu cơ với nhiều ứng dụng quan trọng trong các lĩnh vực khác nhau.

3.1. Trong công nghiệp

• Sản xuất axit axetic: Như đã đề cập ở trên, amoni axetat có thể được nhiệt phân để sản xuất axit axetic tinh khiết. Quá trình này được ứng dụng rộng rãi trong công nghiệp sản xuất axit axetic.
  
  
• Dệt nhuộm: Trong ngành dệt nhuộm, amoni axetat được sử dụng để axit hóa vải, giúp cố định màu nhuộm và tăng độ bền màu cho sản phẩm.
  
  
• Công nghiệp thực phẩm: Amoni axetat được sử dụng làm chất điều chỉnh độ chua, chất đệm trong sản xuất một số loại thực phẩm. Nó cũng là nguồn cung cấp nitơ cho vi sinh vật trong quá trình lên men thực phẩm.
  
  

3.2. Trong phòng thí nghiệm

• Chất đệm: Amoni axetat là một chất đệm phổ biến trong phân tích hóa học, sinh học, và y học. Nó có khả năng duy trì pH ổn định trong một khoảng rộng.
  
  
• Chất xúc tác: Amoni axetat có thể được sử dụng làm chất xúc tác trong một số phản ứng hữu cơ, ví dụ như phản ứng ngưng tụ Knoevenagel.
  
  

3.3. Các ứng dụng khác

• Nông nghiệp: Amoni axetat là nguồn cung cấp nitơ cho cây trồng. Nó cũng được sử dụng để xác định dung tích trao đổi cation (CEC) của đất.
• Y tế: Amoni axetat được sử dụng trong một số loại thuốc, ví dụ như thuốc lợi tiểu.

Sản xuất ra axit axetic bằng nhiệt phân

4. Tác hại của Amoni axetat

Bất kỳ chất hóa học học nào khi tiếp xúc bạn cũng cần phải cẩn thận và tìm hiểu kỹ trước khi sử dụng. Muối Amoni Axetat có thể gây kích ứng cho da, mắt, miệng và mũi nếu chạm phải mà không có vật bảo hộ.

Bên cạnh đó, việc nuốt loại muối này có thể khiến cho các mô bị hoại tử, phá hủy màng tế bào, xà phòng hóa da, … Khí độc thải ra do đun nóng hóa chất này sẽ khiến cho phổi bị tổn thương, nặng hơn có thể khiến cơ thể bị phân hủy natri hypochlorite. 

Amoni Axetat có hại gì cho con người không?

LabVIETCHEM hy vọng bài viết đã mang đến cho bạn những thông tin hữu ích về amoni axetat. Hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 0826 020 020 hoặc truy cập website labvietchem.com.vn để được tư vấn và đặt mua amoni axetat chất lượng cao!