Axit photphoric có độc không? Tính chất nổi bật của H3PO4

Axit photphoric là một trong những axit được ứng dụng phổ biến trong công nghiệp, nhất là ngành sản xuất phân bón và thuốc trừ sâu. Mặc dù axit phosphoric là hóa chất độc hại  nhưng tại sao nó lại được sử dụng nhiều đến như vậy, chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.

Axit photphoric là gì?

1. Axit photphoric là gì?

- Tên gọi khác: Acid phosphoric hay axit orthophosphoric, trihiđroxiđioxi đo photpho.

- Công thức hóa học: H3PO4.

Công thức cấu tạo của H3PO4

- Axit photphoric có cấu trúc tinh thể gồm có những tứ diện PO4 được liên kết với nhau bằng hydro.

- Đây là một axit yếu, có 3 nấc phân ly, được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của đời sống.

2. Tính chất lý hóa của axit photphoric

2.1. Tính chất vật lý

- Trạng thái: Tồn tại ở 2 dạng là thể rắn và thể lỏng.

+ Thể rắn: Tinh thể không màu, tan vô hạn trong nước, ethanol ở bất cứ tỷ lệ nào

+ Thể lỏng: Dung dịch không màu, trong suốt, có vị chua.

- Nhiệt độ nóng chảy: Khoảng 42,35 độ C. Nếu ở dạng H3PO4.H2O nhiệt độ nóng chảy là 29,32 độ C.

- Nhiệt độ phân hủy: 213 độ C.

2.2. Tính chất hóa học

Về cơ bản, axit photphoric vẫn mang tính chất hóa học của 1 axit thông thường. Nó sẽ phân ly ra theo 3 nấc như sau:

H3PO4 <-> H+ +H2PO4-

H2PO4- <-> H+ + HPO42-

HPO42- <-> H+ + PO43-

- Tác dụng với oxit bazơ để tạo ra muối và nước. Phương trình phản ứng:

NaOH + H3PO4 → NaH2PO4 + H2O

2NaOH + H3PO4 → Na2HPO4 + 2H2O

3NaOH + H3PO4 → Na3PO4 + 3H2O

- Phản ứng với muối, tạo ra sản phẩm là muối mới và axit mới.

H3PO4 + 3AgNO3 → 3HNO3 + Ag3PO4

- Thể hiện tính oxi hóa - khử. Ở nhiệt độ cao sẽ xảy ra phản ứng phân nhiệt:

+ Tại 200-250 độ C: 2H3PO4 → H4P2O7 + H2O.

+ Tại 400-500 độ C: H4P2O7 → 2HPO3 + H2O.

3. Điều chế axit photphoric như thế nào?

3.1. Trong phòng thí nghiệm

Với quy mô phòng thí nghiệm, axit photphoric được tổng hợp từ quá trình phản ứng của HNO3 với photpho (P) trong điều kiện nhiệt độ cao. Quá trình phản ứng diễn ra như sau:

P + 5HNO3 => H3PO4 + 5NO2 + H2O

3.1. Trong công nghiệp

Có 2 phương pháp chính dùng để sản xuất H3PO4 ở quy mô công nghiệp đó là:

- Phương pháp khô: Dùng nhiệt  để đốt photpho (P) nguyên chất nhằm tạo ra photpho pentaoxit (P2O5). Tiếp theo, hòa trong axit photphoric loãng, trải qua quá trình đốt nóng trong lò điện, tạp chất được loại bỏ, chúng ta thu được H3PO4 nguyên chất. 

P → P2O5 → H3PO4

4P + 5O2 → 2P2O5

P2O5 + 3H2O → 2H3PO4

Phương pháp điều chế H3PO4

- Phương pháp ướt hay phương pháp trích ly: Nguyên liệu ban đầu là khoáng chất calcium phosphate trong tự nhiên được phân hủy bởi axit sunfuric (H2SO4). Phương trình phản ứng: 

Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 đặc → 3CaSO4 + 2H3PO4

4. Axit photphoric có vai trò gì đối với đời sống

4.1. Trong các ngành công nghiệp

- Công nghiệp thực phẩm: Axit photphoric là chất phụ gia cho các loại đồ ăn, đồ uống như: mứt, thạch rau câu,… nhằm tạo hương vị đặc trưng. Ngoài ra, nó còn tạo thêm vị ngọt khi kết hợp với Hfcs đã qua xử lý enzyme.

- Ngành dệt may, sản xuất xi măng, điện tử: Dùng trong xử lý nước thải, tạo độ cân bằng pH cho nước thải, thuận tiện cho quá trình xử lý kết tủa sau này.

- Sản xuất gạch, thủy tinh: Dùng để chống ăn mòn kim loại, chống cháy cho các vật dụng bằng gỗ. Đồng thời, tăng khả năng bám dính, cho sơn mau khô và chống gỉ ngành công nghiệp sơn.

Ứng dụng H3PO4 trong sản xuất thủy tinh

- Sử dụng trong bảo quản nhằm ngăn chặn quá trình phát triển của nấm mốc, vi khuẩn.

- Cải thiện chất lượng sản phẩm từ sữa do nó có khả năng thay đổi protein, độ pH.

- Ngoài ra, còn sử dụng để làm chất tẩy rửa, vệ sinh, chất làm trắng răng.

4.2. Ngành nông nghiệp

Axit photphoric đậm đặc, có thể chứa tới 70%-75% P2O5. Đây là nguyên liệu chính để sản xuất phân bón, thuốc trừ sâu hay phân lân.

5. Axit photphoric có độc không? Lưu ý khi sử dụng?

Mặc dù axit photphoric có nhiều ứng dụng trong đời sống nhưng không thể phủ nhật nó là một loại axit độc có thể gây ảnh hưởng tới sức khỏe của con người. Bởi vì H3PO4 là axit dễ bay hơi, có thể gây kích ứng, làm cay, bỏng mắt, suy hô hấp nếu chẳng may tiếp xúc hoặc hít phải. Do đó, khi sử dụng hóa chất này cần trang bị đồ bảo hộ, găng tay, khẩu trang, kính, mũ,... đầy đủ.

Vì H3PO4 có trong thành phần của nước ngọt mà loại axit này có thể làm giảm mật độ xương. Do đó, hạn chế uống các loại nước ngọt.

Ở nhiệt độ cao, H3PO4 có thể xảy ra phản ứng nên do đó, sau khi sử dụng cần đóng nắp cẩn thận, bảo quản nơi khô ráo và tránh ánh sáng trực tiếp chiếu vào.

6. Axit phosphoric giá bao nhiêu? Mua ở đâu chính hãng?

Hiện nay, có rất nhiều đơn vị phân phối Axit photphoric trên thị trường với các mức giá khác nhau. Labvietchem là một trong những đơn vị uy tín được khách hành đánh giá và tin tưởng về việc đảm bảo chất lượng hóa chất, dụng cụ, thiết bị phòng y tế. Chúng tôi cam kết cung cấp hàng chính hãng, có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Với đội ngũ nhân viên tư vấn nhiệt tình, sẵn sàng hỗ trợ bạn trong suốt 24/7. Liên hệ ngay tới đường dây nóng 0826 020 020 để được nhận ưu đãi về các chương trình khuyến mại cũng như được tư vấn miễn phí.