Axit tartaric là gì? Công thức cấu tạo và ứng dụng trong đời sống

Axit tartaric là một trong những loại axit được tìm thấy trong trái cây tự nhiên như nho, chuối, cam, quýt,... Vì vậy mà chất này thường được sử dụng trong chế biến thực phẩm và quá trình sản xuất rượu vang. Theo dõi bài viết dưới đây để hiểu hơn về axit tartaric nhé!

1. Axit tartaric là gì?

 Axit tartaric là axit hữu cơ, tồn tại trong trái cây tự nhiên như nho, chuối, me, cam và nhiều loại thực vật khác với công thức hoá học là C4H6O6.

Nó tồn tại dưới dạng tinh thể màu trắng với công thức cấu tạo là HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H được biểu diễn như sau:

Công thức cấu tạo của axit tartaric

Nó là một acid alpha-hydroxy-cacboxylic hay là dẫn xuất dihydroxyl của acid succinic, có nhiều ứng dụng trong sản xuất rượu vang, công nghệ thực phẩm,...

>> Xem thêm: Tartaric Acid đóng vai trò gì trong mỹ phẩm?

2. Các tính chất đặc trưng của Axit tartaric

- Cảm quan: Tồn tại dưới dạng bột màu trắng.

- Khối lượng phân tử: 150,087 g/mol.

- Khối lượng riêng: 1,79 g/mL (H2O).

- Nhiệt độ nóng chảy: 171 đến 174 °C tương ứng 444 đến 447 K hoặc 340 đến 345 °F.

- Mức độ hoà tan trong nước: 1,33 kg/L đối với L hoặc D-tartaric.

- Độ pKa tại 25 độ C dạng L (+): pKa1= 2,89, pKa2= 4,40.

Axit tartaric tồn tại dưới dạng bột màu trắng

3. Điều chế Axit tartaric bằng cách nào?

Đối với từng loại đồng phân của axit tartaric sẽ có những phương pháp điều chế khác nhau.

3.1. Sản xuất Acid L-(+)-tartaric

Đồng phân acid L-(+)-tartaric là dạng dùng phổ biến nên được sản xuất nhiều trong công nghiệp. Nó là sản phẩm phụ của quá trình lên men rượu ở dưới dạng cặn rượu. Sản phẩm phụ chính là kali bitartrat (KHC4H4O6) được xử lý bằng sữa sôi để chuyển thành calci tartrat (CaC4H4O6), theo phương trình sau:

KO2CCH(OH)CH(OH)CO2H + Ca(OH)2 → Ca(O2CCH(OH)CH(OH)CO2) + KOH + H2O

Sau đó, Calci tartrat sẽ được xử lý qua H2SO4 để tạo thành acid tartaric.

Ca(O2CCH(OH)CH(OH)CO2) + H2SO4 → HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H + CaSO4

3.2. Sản xuất tartaric racemic

Acid tartaric racemic là hợp chất bao gồm cả D-(-)-tartaric và acid L-(+)-tartaric). Chúng có thể được tạo thành trong phản ứng nhiều bước từ acid maleic. Ban đầu, acid maleic được epoxide hóa bằng hydro peroxide với tác nhân xúc tác là kali tungstat.

HO2CC2H2CO2H + H2O 2 → OC2H2(CO2H)2

Tiếp theo, epoxide sẽ trải qua quá trình thủy phân.

OC2H2(CO2H)2 + H2O → (HOCH)2(CO2H)2

Trải qua uá trình đồng phân hoá nhiệt sẽ tạo ra acid meso-tartaric. Ngoài ra, acid meso-tartaric cũng có thể được sản xuất từ phản ứng của acid dibromosuccinic với bạc hydroxide:

HO2CCHBrCHBrCO2H + 2 AgOH → HO2CCH(OH)CH(OH)CO2H + 2 AgBr

Ta có thể tách Acid meso-tartaric ra khỏi acid racemic dư bằng cách kết tinh nhờ vào đặc tính ít hoà tan của racemat.

4. Những ứng dụng của Axit tartaric trong đời sống

4.1. Công nghiệp

Đối với ngành công nghiệp, nông nghiệp, luyện kim, nó được sử dụng như là một tác nhân tạo phức do nó hình thành được các phức chất chelate với các ion kim loại như canxi và magiê.

Đối với nông nghiệp: Axit tartaric sẽ tạo phức với các vi chất dinh dưỡng trong phân bón đất. Còn ngành luyện kim, nó giúp làm sạch các bề mặt kim loại như sắt, đồng, nhôm và hợp chất của nó. 

4.2. Lĩnh vực y tế

Đây là chất có nhiều vai trò quan trọng đối với ngành dược phẩm, y tế:

- Ứng dụng để sản xuất muối sủi bọt. Thông thường, nó thường hay phối hợp với axit citric để cải thiện hương vị uống.

- Dẫn xuất kali antimonyl của acid tartaric có tên gọi là chất gây nôn tartar. Hoạt chất này có trong thuốc ho đóng vai trò là một chất long đờm ở liều lượng nhỏ.

4.3. Thực phẩm

- Được sử dụng làm chất phụ gia thực phẩm với số hiệu là E334. Nó có tính axit nên được sử dụng tạo ra hương vị chua khi cho thêm vào các thực phẩm.

- Chất này có trong các đồ uống có ga, thạch trái cây, viên sủi bọt,...

Axit tartaric có trong thành phần viên sủi bọt

- Kết hợp với natri bicarbonate để tạo ra dạng bột nở dùng làm chất men trong chế biến thực phẩm. Đây là nguyên liệu để sản xuất chất nhũ hóa bánh mì.

- Sản xuất rượu vang: Đây là chất giúp làm giảm độ pH của rượu nho khi lên men quá mức, đồng thời cũng đóng vai trò là chất bảo quản. 

5. Địa chỉ mua Axit tartaric uy tín, chất lượng?

LabVIETCHEM là một trong những đơn vị uy tín mà quý khách hàng nên lựa chọn khi mua Axit Tartaric. Bởi vì LabVIETCHEM không chỉ mang lại những sản phẩm chất lượng cao mà giá thành lại vô cùng hợp lý, được nhiều khách hàng tin dùng từ Bắc vào Nam. Bên cạnh đó, chúng tôi còn có dịch vụ giao hàng nhanh chóng, đảm bảo an toàn. Ngoài ra, còn có dịch vụ bảo hành, sửa chữa các thiết bị phòng thí nghiệm khác với đội ngũ nhân viên kỹ thuật có tay nghề cao.

Liên hệ ngay với chúng tôi qua số hotline 0826 020 020 để được tư vấn trực tiếp hoặc quý khách hàng có thể đặt hàng ngay qua website labvietchem.com.vn.

Trên đây là tổng quan về axit tartaric từ tính chất, đặc điểm nổi bật cũng như ứng dụng của nó trong đời sống. Nếu còn vấn đề gì thắc mắc hãy để lại thông tin bên dưới bài viết để đội ngũ chuyên viên của chúng tôi giải đáp nhé.