Top 05 các bazo mạnh thường gặp

Base là hợp chất hữu cơ, có nhiều vai trò quan trọng trong ngành công nghiệp và đời sống hằng ngày. Cùng LabVIETCHEM tìm hiểu ngay Top 05 bazo mạnh thường gặp hiện nay qua bài viết dưới đây. 

1. Bazơ là gì?

Bazơ là hợp chất hóa học mà phân tử của nó bao gồm một nguyên tử kim loại liên kết với một hoặc nhiều nhóm hidroxit (OH), trong đó số nhóm hidroxit bằng với hóa trị của kim loại.

Trong môi trường nước, bazơ sẽ tạo thành dung dịch có pH lớn hơn 7.

Công thức tổng quát: M(OH)n

Trong đó:

- M là kim loại.

- n là hóa trị của kim loại.

Một số base thường gặp:

- Oxit và hiđroxit của kim loại (trừ các oxit và hidroxit lưỡng tính như Al₂O₃, Al(OH)₃, ZnO, Zn(OH)₂,..).

- Các anion gốc axit yếu không còn H có thể tách thành ion H⁺ (CO₃²⁻, CH₃COO⁻, S²⁻, SO₃²⁻, C₆H₅O⁻,...).

- NH₃ và các amin: C₆H₅NH₂, CH₃NH₂,...

Hình 1: Một số base thường gặp

2. Cách phân biệt giữa bazơ mạnh và bazơ yếu

2.1. Định tính

Nguyên tắc chung: Khả năng nhận H+ càng lớn thì tính bazơ càng mạnh.

- Với oxit và hiđroxit của các kim loại trong cùng một chu kì: Tính bazơ giảm dần từ trái sang phải. Chẳng hạn: NaOH > Mg(OH)₂ > Al(OH)₃ và Na₂O > MgO > Al₂O₃

- Với các nguyên tố thuộc cùng một nhóm A: Tính bazơ của oxit và hiđroxit tăng dần từ trên xuống dưới. Chẳng hạn: LiOH < NaOH < KOH < RbOH

- Với amin và amoniac: Gốc R đẩy electron làm tăng tính bazơ, ngược lại gốc R hút electron làm giảm tính bazơ. Chẳng hạn: (C₆H₅)₃N < (C₆H₅)₂NH < C₆H₅NH₂ < NH₃ < CH₃NH₂ < (CH₃)₂NH

Trong một phản ứng: Bazơ mạnh sẽ đẩy bazơ yếu khỏi muối.

Axit càng mạnh thì bazơ liên hợp càng yếu và ngược lại.

2.2. Định lượng

Với bazơ B trong nước có phương trình phân ly:

B + H₂O ⇌ HB⁺ + OH⁻

Hằng số điện li Kb, phụ thuộc vào bản chất của bazơ và nhiệt độ. Giá trị Kb càng lớn thì bazơ càng mạnh.

3. Top 05 bazo mạnh thường gặp

3.1. Lithium hydroxide 

Lithium hydroxide là hợp chất vô cơ, tồn tại dưới dạng khan hoặc ngậm nước với khối lượng phân tử là 23,95 (g/mol).

- Công thức hóa học: LiOH

- Cảm quan: Tồn tại dưới dạng chất rắn màu trắng, dễ hút ẩm. 

- Đặc tính: Tan trong nước, ít tan ethanol.

- Ứng dụng chủ yếu trong làm vật liệu sản xuất cho pin Lithium ion như  lithium coban oxide (LiCoO2 ) và lithium sắt photphat. Nó còn được sử dụng trong bộ lọc không khí cho tàu vũ trụ, tàu ngầm để loại bỏ CO2 ra khỏi khí thở. 

3.2. Natri hydroxide

Natri hydroxide còn có các tên gọi khác là xút hoặc xút ăn da. Đây là một hợp chất vô cơ của natri. NaOH tạo thành dung dịch bazơ mạnh khi hòa tan trong nước. 

Hình 2: Bột NaOH

- Công thức hóa học: NaOH.

- Cảm quan: Tồn tại dưới dạng tinh thể màu trắng.

- Đặc tính: Dung dịch NaOH có tính nhờn, có thể làm bục vải, giấy và ăn mòn da.

- Ứng dụng: Natri hydroxide được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp như sản xuất giấy, luyện nhôm, dệt nhuộm, sản xuất xà phòng, chất tẩy rửa, và tơ nhân tạo. Sản lượng NaOH trên thế giới năm 1998 vào khoảng 45 triệu tấn. Ngoài ra, NaOH còn được sử dụng chủ yếu trong các phòng thí nghiệm, chẳng hạn như làm khô các khí hoặc làm thuốc thử.

3.3. Kali hydroxide 

Potassium hydroxide là một kiềm mạnh có tính ăn mòn, thường được gọi là bồ tạt ăn da. 

- Công thức hóa học: KOH.

- Cảm quan: Tồn tại dưới dạng chất rắn kết tinh màu trắng, dễ hút ẩm và dễ hòa tan trong nước.

- Ứng dụng của KOH chủ yếu đến từ phản ứng của nó đối với acid và tính ăn mòn. Nó được sử dụng để sản xuất các thành phần của xà phòng, bột giặt và các hóa chất có chứa potassium khác.

Năm 2005, ước tính toàn cầu sản xuất 700.000–800.000 tấn hợp chất này, tương đương 1% sản lượng của NaOH. .

3.4. Calcium hydroxide

Calcium hydroxide là một hợp chất hóa học, thu được khi cho calci oxide (CaO, tức vôi sống) tác dụng với nước (gọi là vôi tôi). Nó cũng có thể được tạo thành từ phản ứng kết tủa của dung dịch chứa calci clorid (CaCl₂) với dung dịch chứa natri hydroxide (NaOH). 

- Công thức hóa học: Ca(OH)₂. 

- Cảm quan: Ở dạng tinh thể không màu hoặc bột màu trắng

- Tên gọi khác: Vôi tôi.

- Ứng dụng: Được ứng dụng rộng rãi trong xử lý nguồn nước, trung hòa lượng axit dư và nguồn nguyên liệu tổng hợp các hợp chất khác. 

Hình 3: Bột Calcium hydroxide

3.5. Bari hidroxit 

Bari hydroxide là hợp chất vô cơ, có thể được tạo thành từ cách hòa tan Bari oxit trong nước:

- Công thức hóa học: Ba(OH)2.

- Cảm quan: Tồn tại dưới dạng chất rắn màu trắng. 

- Ứng dụng: Trong công nghiệp, bari hydroxit được sử dụng như một tiền chất cho các hợp chất bari khác. Barium hydroxide monohydrate được sử dụng để khử nước và loại bỏ sulfat từ các sản phẩm khác nhau, khai thác độ tan rất thấp của bari sulfat. Ứng dụng công nghiệp này cũng được áp dụng trong các phòng thí nghiệm.

LabVIETCHEM chia sẻ tới bạn đọc những thông tin về Top 05 các bazơ mạnh và những tính chất lý hóa của chúng. Nếu còn điều gì băn khoăn và thắc mắc, hãy để lại thông tin liên hệ để đội ngũ chuyên viên của chúng tôi giải đáp.