Đá khô có phải là đá khói không? Tính chất và quy trình sản xuất

Đá khô còn được biết đến tên gọi là băng khô, có chứa CO2 dạng rắn, ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực của đời sống từ trong bảo quản thực phẩm đến tạo hiệu ứng đặc biệt trong các sân khấu tiệc cưới, ca nhạc. Vậy đá khô có độc không? Quy trình sản xuất như thế nào và cách sử dụng ra sao, chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây. 

1. Đá khô là chất gì? Đá khô CO2 là gì?

Tên gọi thông thường: Carbon dioxide ở dạng rắn hay đóng băng. 

Các tên gọi khác: Băng khô, nước đá khô hay băng khói. 

Băng khô là tên gọi để phân biệt với nước đá thông thường (băng ướt). Ở nhiệt độ -78,5 độ C, dưới áp suất thường không tan chảy thành CO2 dạng lỏng mà sẽ thăng hoa trực tiếp thành dạng khí.

Đá khô là gì?

Hiện nay, đá khô được sử dụng phổ biến trong ngành bảo quản thực phẩm để giữ độ tươi và tạo sương mù trắng trên sân khấu tại các sự kiện,...

2. Công thức, tính chất đá khô

- Cảm quan: Tồn tại dưới dạng các viên hay khối rắn màu trắng.

- Rất lạnh có thể gây bỏng da khi tiếp xúc.

- Khi chuyển từ trạng thái rắn sang trạng thái khí sẽ tạo ra áp suất lớn. 

- Hóa hơi nhanh để tạo ra khói hay chính là CO2 dạng khí. 

Đá khô hóa hơi 

3. Quy trình làm đá khô CO2

Nguyên liệu chính để tạo ra đá khô đó chính là khí CO2 từ quá trình tinh chế khí thải trong quá trình sản xuất, thường là ở quá trình tinh chế dầu mỏ và amoniac. 

CO2 thu được sẽ được hóa lỏng bằng cách nén và làm lạnh ở áp suất khoảng  870lb/ in2 (395kg/cm2) ở nhiệt độ phòng. Sau khi chuyển sang trạng thái lỏng sẽ được bơm, thông qua đường ống vào các bể chứa khổng lồ. Sự thay đổi áp suất từ môi trường áp suất cao sang môi trường áp suất khí quyển sẽ khiến cho CO2 nở ra và bay hơi ở tốc độ cao. Làm lạnh khí CO2 lỏng đến điểm đóng băng -78,3 độ C. Chất lỏng thông qua vòi phun chuyển vào máy ép đá khô sẽ trở lên đông đặc ngay lập tức giống như tuyết. Nhờ máy nén tạo ra các khối đá khô. 

4. Đá khô có vai trò gì trong đời sống?

- Bảo quản: Vì có tốc độ tỏa nhiệt nhanh nên được ứng dụng phổ biến trong bảo quản thực phẩm, các mẫu vật dễ bị hỏng, thiết bị y tế, thi hài,... tạo thành 1 khối đông cứng. Đồng thời, khí CO2 sẽ giúp ngăn ngừa vi khuẩn sinh sôi và phát triển trong thời gian bảo quản thực phẩm.

- Được sử dụng để tạo ra hiệu ứng đặc biệt sương mù băng khô tại các sân khấu sự kiện tiệc cưới, ca nhạc… Hiện tượng này xuất hiện bởi vì khi băng khô tiếp xúc với nước thì CO2 đóng băng sẽ thăng hoa thành CO2 dạng khí, kèm theo tạo ra không khí lạnh, ẩm ướt. 

Đá khô tạo hiệu ứng sân khấu

- Sử dụng để bắn vào bề mặt cần làm sạch thay thế cho cát. Do đá khô không cứng như cát, tốc độ bay hôi tốt nên sẽ không để lại gì trên bề mặt và không gây ra bụi hại cho phổi.

- Có khả năng làm giảm độ dày của mây do sự kết tinh nước trong mây. Từ đó, làm tăng khả năng gây mưa của đám mây.

- Tham gia vào trong các hệ thống như thùng nhiên liệu hệ thống trơ trong các máy bay B-47.

- Được sử dụng để là co các ống lót trục đồng thau hoặc kim loại sao cho chúng sẽ khớp với kích thước của lỗ trục. Đến khi các ống lót ấm trở lại, chúng sẽ giãn nở.

5. Đá khô có an toàn không?

Đá khô có tính chất cực kỳ lạnh nên khi tiếp xúc trực tiếp có thể gây bỏng da, gây kích ứng mắt.  Trong trường hợp cầm trực tiếp hoặc đưa trực tiếp vào miệng, có thể gây ngộ độc. Ngoài ra, có thể bị lột da lưỡi, lột da tay vì bỏng lạnh.

Vì đá khô có khả năng thăng hoa mạnh, nếu lưu trữ chúng trong các thùng chứa có nắp đậy, sự chênh lệch áp suất sẽ gây ra nổ. 

Khi sử dụng đá khô trong môi trường kín khí sẽ giải phóng ra lượng lớn khí CO2, nếu không có hệ thống thông gió tốt có thể gây ra tình trạng ngạt khí. 

6. Cách sử dụng và bảo quản đá khô

Vì đá khô có thể gây ra tình trạng bỏng lạnh nên khi sử dụng cần sử dụng găng tay cách nhiệt như găng tay bằng chất liệu cao su để tránh trực tiếp với các loại đá này.

Sử dụng găng tay khi tiếp xúc với đá khô

Nếu sử dụng đá khô cần có hệ thống thiết bị thông gió tốt. Thông thường, những người tiếp xúc trực tiếp với đá khô phải được cảnh báo là CO2 nặng hơn không khí và chìm xuống dưới sàn. Ở một vài nơi, người mua băng khô phải đủ từ 18 tuổi trở lên.

Bảo quản:

- Không bảo quản đá khô trong các thùng chứa có nắp đậy vì có thể gây ra nổ.

- Nên bảo quản đá khô trong túi giấy rồi để vào thiết bị làm lạnh không đóng quá kín. 

Trên đây là toàn bộ những thông tin về đá khô, ứng dụng cũng như cách dùng và bảo quản đá khô đúng cách. Nếu còn bất cứ điều gì thắc mắc, bạn đọc có thể để lại thông tin để LabVIETCHEM giải đáp.