Đất hiếm là gì? Việt Nam có đất hiếm không?

Theo Hiệp hội Thăm dò địa chất Mỹ, đất hiếm có vai trò “cực kỳ quan trọng” cho các ngành công nghiệp và sản xuất vũ khí. Vậy đất hiếm là gì? Việt Nam có đất hiếm không? Đất hiếm giá bao nhiêu? Để trả lời được những câu hỏi này, các bạn hãy dành ra ít phút để theo dõi nội dung bài viết dưới đây nhé.

Đất hiếm là gì?

Đất hiếm là gì?

Đất hiếm là một loại khoáng sản đặc biệt thuộc nhóm nguyên tố hiếm với 17 loại vật chất có từ tính và tính điện hóa đặc biệt. Chúng có hàm lượng ít trong vỏ Trái Đất và khó có thể tách ra thành từng nguyên tố riêng biệt.

17 nguyên tố hiếm ở đây là : Xeri (Ce), dysprosi (Dy),scandi (Sc), ytterbi (Yb), neodymi (Nd), praseodymi (Pr), erbi (Er), europi (Eu), gadolini (Gd), holmi (Ho), terbium (Tb), thuli (Tm), lantan (La), luteti (Lu), promethi (Pm), samari (Sm) và yttri (Y).

Hiện nay, Trung Quốc là nước có trữ lượng đất hiếm lớn nhất Thế giới.

Đất hiếm có thực sự hiếm không ?

Đất hiếm có thực sự hiếm không

Theo tờ Guardian, đất hiếm thực ra không quá hiếm như tên gọi. Chúng có thể có mặt ở khắp mọi nơi trên bề mặt vỏ Trái Đất. Ví dụ như Cerium là nguyên tố có nhiều nhất với hàm lượng 68 phần triệu (ppm - part per million), Thulium và Lutetium là 2 nguyên tố có ít nhất cũng có hàm lượng cao gấp 200 lần hàm lượng vàng hiện nay. Chỉ có Promethium là hiếm nhất, chỉ có khoảng 570g trong toàn bộ lớp vỏ Trái Đất. Tuy nhiên Promethium hầu như chỉ được sử dụng trong một số thí nghiệm khoa học và con người có thể sản xuất nhân tạo với số lượng lớn.

Vậy tại sao lại gọi là đất hiếm? Nguyên nhân là vì việc trích xuất nguyên tố đất hiếm từ quặng thô rất khó khăn và tốn nhiều chi phí vì hiếm khi chúng tập trung một chỗ với trữ lượng đủ lớn để khai thác đạt được hiệu quả kinh tế. Hơn nữa, hoạt động khai thác có thể tàn phá môi trường và đặt hệ sinh thái vào thế nguy hiểm khi thải ra các sản phẩm phụ gốc kim loại làm ô nhiễm môi trường nước. Vì vậy mà  các quốc gia phương Tây rất hạn chế cấp phép khai thác trong nước.

Đất hiếm dùng để làm gì?

Đất hiếm được gọi là "vitamin của nền công nghiệp hiện đại" bởi nó là thành phần không thể thiếu trong sản xuất các loại thiết bị và linh kiện điện tử, ứng dụng cho nhiều lĩnh vực như: Công nghệ thông tin, y khoa, giao thông vận tải, hóa lọc dầu, luyện kim, quân sự,…..Cụ thể như sau:

1. Trong công nghiệp

- Dùng để chế tạo nam châm vĩnh cửu - một phần quan trọng của máy phát điện, máy tuyển từ trong công nghệ tuyển khoáng, ổ đĩa, motor nhỏ, bất cứ loại loa nào phát ra âm thanh,…

- Chế tạo các loại đèn cathode trong các máy vô tuyến truyền hình.

- Là chất xúc tác trong công nghệ lọc hóa dầu và xử lý môi trường.

- Sử dụng làm vật liệu siêu dẫn. Trong các ứng dụng quang điện, các ion đất hiếm được sử dụng như vật liệu phát quang.

- Các nguyên tố như cerium, lanthanum và lutetium được sử dụng để đánh mặt kính và thêm màu sắc cho kính.

- Dùng trong sản xuất ống nhòm và là chất phụ gia làm giảm phát thải trong hệ thống khí thải xe hơi.

Một số ứng dụng của đất hiếm

2. Trong nông nghiệp

- Đất hiếm được bổ sung thêm vào phân bón vi lượng nhằm tăng năng suất, khả năng chống chịu sâu bệnh cho cây trồng. Ngoài ra đã có một số thử nghiệm bổ sung thành phần này vào thức ăn chăn nuôi.

- Dùng làm chất diệt mối mọt ở trong các cây mục và bảo tồn các di tích lịch sử.

3. Trong lĩnh vực hàng không, quân sự

- Dùng trong công nghệ laser hồng ngoại, phục vụ cho mục đích quân sự.

- Chế tạo cảm biến cho hệ thống tên lửa.

- Hệ thống điện trên máy bay dùng nam châm vĩnh cửu samarium-cobalt làm từ một loại kim loại đất hiếm để tạo ra dòng điện. Máy bay sử dụng thiết bị truyền động nam châm làm bằng đất hiếm để điều khiển các bề mặt trong quá trình hoạt động. Nam châm samarium-cobalt cũng có vai trò rất quan trọng đối với nhiều hệ thống vũ khí quân sự khác.

- Các bề mặt phủ gốm chịu nhiệt nhờ vào yttrium oxide - loại đất hiếm ngăn chất chịu lửa zirconia biến đổi hình dạng ban đầu được ứng dụng trên động cơ máy bay để bảo vệ các chi tiết máy bằng hợp kim.

4. Trong y tế

Đất hiếm được sử dụng để sản xuất các thiết bị phẫu thuật, thuốc điều trị ung thư, máy tạo nhịp tim, thuốc chữa viêm khớp.

Việt Nam có đất hiếm không?

Tại Việt Nam, đất hiếm phân bố chủ yếu ở vùng Tây Bắc với trữ lượng tiềm năng có thể đứng thứ 3 Thế giới. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa khai thác công nghiệp một cách có hiệu quả và chưa xuất khẩu.

Đất hiếm phân bố chủ yếu ở vùng Tây Bắc

Các mỏ đất hiếm gốc tập trung chủ yếu ở Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, trong đó, mỏ lớn nhất nằm ở Bắc Nậm Xe - Lai Châu. Ngoài ra, khu vực ven biển từ Quảng Ninh - Vũng Tàu cũng có một số quặng đất hiếm nhỏ nằm rải rác.

Trên đây là một số thông tin về đất hiếm là gì mà LabVIETCHEM muốn chia sẻ đến bạn đọc. Đây là loại khoáng sản chiến lược, là những nguyên tố của tương lai và được nhiều quốc gia coi là vàng của thế kỷ XXI, thậm chí cả thế kỷ XXII.

 Xem thêm:

• Đá zircon là gì? Cách lựa chọn trang sức bằng đá zircon hợp mệnh
• Đồng đen là gì? Đồng đen có giá bao nhiêu