[Giải đáp] Vì sao nước biển lại có vị mặn?

Bạn đã từng thắc mắc: “Tại sao nước biển lại có vị mặn mà trong khi đó nước sông, nước suối lại có vị ngọt hay chưa”? Cùng LabVIETCHEM tìm lời giải đáp cho câu hỏi này qua bài viết dưới đây.

1. Nước biển tại sao lại có vị mặn?

Nồng độ muối chính là nguyên nhân khiến chúng ta cảm nhận được nước biển sẽ có vị mặn hơn so với nước ở sông, suối, ao hồ. Trung bình, các đại dương trên Trái đất chứa khoảng 3,5% muối, tức là tổng cộng có khoảng 50 triệu tỷ tấn muối. 

Đặc biệt, nồng độ muối trong nước biển có thể tăng lên do sự bốc hơi nước của mặt biển dưới sự tác động của nhiệt độ cao từ mặt trời. Điều này, khiến cho nước biển sẽ ngày càng mặn thêm.

Hình 1: Vì sao nước biển lại mặn?

2. Nước biển có những thành phần nào?

Nước biển có chứa thành phần phức tạp, ngoài chứa các chất như muối, oxi, nitơ, cacbonic mà nó còn bao gồm các chất hữu cơ có nguồn gốc từ thực vật và động vật. Trong đó, muối khoáng chiếm tỷ trọng lớn với khoảng 35 gam muối trong mỗi lít nước biển, trong đó có khoảng 77,8% là natri clorua, hay còn gọi là muối ăn.

Hình 2: Thành phần trong nước biển 

Tuy tỉ lệ muối trong nước biển trung bình là khoảng 3,5%, nhưng điều này cũng phụ thuộc vào sự tương quan giữa độ bốc hơi và lượng nước mưa, nước sông từ lục địa chảy vào biển.

Ngoài ra, độ muối trong biển và đại dương có sự biến đổi tùy theo vị trí địa lý. Ví dụ, độ muối dọc theo xích đạo là 3,45%, trong khi ở vùng chí tuyến là 3,68%, và gần hai cực chỉ có 3,4%.

Do nồng độ muối cao nên nước biển có tỉ trọng lớn hơn nước ngọt. Độ muối càng cao, tỉ trọng của nước biển càng lớn. Khi đến một độ sâu nhất định, độ muối trong nước biển ở mọi nơi có giá trị đồng nhất, dẫn đến sự đồng nhất về tỷ trọng.

3. Muối trong nước biển có từ đâu?

Các chuyên gia đã nghiên cứu và chỉ ra rằng muối trong nước biển có nguồn gốc từ nhiều nguồn khác nhau. 

- Một phần muối xuất phát từ trầm tính và đá dưới đáy biển.

- Còn các phần khác có thể thoát ra từ các miệng núi lửa sâu dưới các lớp sóng. 

- Phần lớn muối trong đại dương được cung cấp từ vùng đất liền xung quanh biển.

Khi mưa rơi, nước sẽ hòa tan khoáng chất và muối từ đất, đá khô. Sau đó cuốn trôi chúng ra sông. Mặc dù lượng muối trong nước sông ban đầu rất nhỏ, chỉ bằng khoảng 1/200 so với nước biển, nhưng khi nước sông đổ vào biển, lượng muối này sẽ tích tụ, đóng góp vào sự mặn của nước biển. Thống kê cho thấy mỗi năm có khoảng 4 tỷ tấn muối từ các dòng sông đổ vào đại dương trên toàn thế giới, khiến cho độ mặn của biển ngày càng tăng.

Hình 3: Nguồn muối trong nước biển

4. Độ mặn của các đại dương có giống nhau không?

Theo các nhà nghiên cứu đại dương học, độ mặn của nước biển có sự thay đổi theo nồng độ của các thành phần đặc biệt có trong nước biển như magiê, natri clorua và natri.

Có nhiều yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến sự biến đổi độ mặn của nước biển bao gồm:

- Mức độ băng tan.

- Tỷ lệ bay hơi.

- Lượng nước chảy từ sông, suối, ao, hồ, lượng mưa, gió, tuyết, sóng biển và hải lưu.

Hình 4: Băng tan ảnh hưởng đến nồng độ muối trong nước biển  

Tất cả những yếu tố  trên đều đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sự khác biệt và biến đổi độ mặn nước biển tại các khu vực trên toàn cầu.

Thực tế, độ mặn của nước biển của các đại dương là không có sự giống nhau. Ở những vùng cực, nước biển thường không mặn bằng do có hiện tượng băng tan, làm giảm nồng độ muối trong nước. Ngược lại, các vùng nhiệt đới gần xích đạo, nơi có nhiệt độ cao, tốc độ bốc hơi của nước lớn hơn lượng mưa, làm cho nước biển ở đây trở nên mặn hơn.

Có nhiều bằng chứng cho thấy độ mặn của nước biển trên toàn cầu đang gia tăng, bao gồm việc nhiệt độ nước biển tăng lên và tốc độ bốc hơi của một số khu vực như Đại Tây Dương. Hiện tượng này không chỉ làm tăng sự mặn của nước biển mà còn ảnh hưởng đến quá trình hải lưu và lưu thông các chất dinh dưỡng quan trọng trong đại dương.

5. Nước biển có vị mặn vậy tại sao nước sông hồ lại có vị ngọt?

Giả thuyết lý giải cho câu hỏi này đó chính là nước sông cũng có chứa một lượng muối nhất định từ lòng đất, núi lửa phun trào được nước mưa cuốn trôi ra sông. Sau đó, lượng muối trong nước sông lại chảy ra biển, lượng muối còn lại được giữ lại không đủ trung hoà với nước sông, nên nó sẽ có vị ngọt. 

Còn nước biển thì nhận muối từ nhiều nguồn khác nhau bao gồm các lớp đá trầm tích, núi lửa và 1 phần là từ sông hồ đổ ra biển. Nên nó tích trữ nhiều hàm lượng muối hơn khiến cho nước biển có vị mặn.

Bài viết trên đã lý giải cho bạn đọc hiểu nguyên nhân vì sao khiến nước biển lại mặn. Nếu còn điều gì thắc mắc, bạn có thể đặt câu hỏi bên dưới phần bình luận của bài viết để đội ngũ chuyên viên của chúng tôi giải đáp ở những bài viết tiếp theo.