Kali xyanua là gì? Cách sơ cứu nạn nhân khi nhiễm độc Kali xyanua

Nếu bạn là một fan của truyện trinh thám conan thì cái tên Kali xyanua có lẽ là cái tên quá đỗi quen thuộc. Nó là một hợp chất cực độc có mặt trong rất nhiều vụ án chết người. Để hiểu rõ về Kali xyanua là gì? Mức độ nguy hiểm của Kali xyanua và cách sơ cứu khi bị nhiễm độc Kali xyanua? Hãy cùng theo dõi bài viết với chúng tôi nhé.

Kali xyanua là gì?

Kali xyanua là gì?

- Kali xyanua hay xyanua kali là tên một hợp chất hóa học của Kali có công thức hóa học là KCN.

- Kali xyanua được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1704 bởi bác sỹ người Đức Johann Conrad Dippel trong thí nghiệm của ông tại Berlin, Đức. Nó là kết quả của phản ứng giữa máu khô với Kali và Ion Sunfat để tạo thành hỗn hợp màu xanh đậm được gọi là màu xanh Berlin. 

- Đến năm 1782, một nhà khoa học người Thụy Điển đã đun nóng hợp chất trên với axit sulfuric loãng. Kết quả là một axit mới được hình thành, đó là axit hydro xyanua.

- Đây là một hợp chất không màu, có mùi giống quả hạnh nhân và đặc điểm hình thức bên ngoài giống đường.

Kali xyanua có mùi giống hạnh nhân

- Kali xyanua tan tốt trong nước và là một trong rất ít chất có khả năng tạo ra phức chất của vàng hòa tan được trong nước. Chính nhờ khả năng này mà Kali xyanua được dùng để mạ hoặc đánh bóng trong ngành kim hoàn. Ngoài ra nó cũng được dùng để tách vàng ra khỏi quặng trong các mỏ khai thác vàng.

Các đặc tính lý hóa đặc trưng của Kali xyanua

1/ Tính chất vật lý

- Kali xyanua tồn tại ở dạng tinh thể màu trắng, thường là dạng bột.

- Nhiệt độ nóng chảy: 634 °C.

- Khối lượng riêng: 1,52 g/cm3.

- Độ hòa tan trong nước ở điều kiện nhiệt độ phòng 25 °C: 71,6 g/100 g.

- Phân tử khối: 65,12 đơn vị cacbon (đvC).

- Tan tốt trong nước ở điều kiện thường nhưng không tan khi nhiệt độ dưới 0°.

2/ Tính chất hóa học

- Là chất có tính hoạt động hóa học cao.

- Dễ phản ứng với các axit và tạo ra axit xyanic. Đây là một chất độc, dễ bay hơi.

Kali xyanua có độc không? Cơ chế gây độc của Kali xyanua

Kali xyanua có độc tính nguy hiểm như thế nào?

- Kali xyanua được liệt kê vào danh sách những chất kịch độc và là một trong những chất độc đứng đầu bảng trên thế giới. Nó dễ dàng xâm nhập vào cơ thể con người theo 3 đường chính, bao gồm:

+ Đường tiêu hóa: Thông qua hoạt động ăn, uống.

+ Đường hô hấp: Hít phải hơi axit xyanua.

+ Xâm nhập trực tiếp vào cơ thể người qua da.

- Cơ chế gây độc của Kali xyanua cũng giống như các hợp chất xyanua khác, là một chất ức chế enzym. Khi phát tác trong máu, nó sẽ gắn với chất sắt trong các tế bào hồng cầu chịu trách nhiệm vận chuyển oxy, ngăn chặn quá trình trao đổi chất của tế bào bằng cách tạo liên kết hóa học với các heme trong máu và làm cho các tế bào này không lấy được oxy. Hiểu một cách đơn giản thì Kali xyanua làm tế bào máu “ngạt thở”. Hậu quả là quá trình hô hấp hiếu khí của cơ thể bị phá vỡ, khiến cơ thể bị thiếu oxy trầm trọng. Điều này khiến cho các cơ quan quan trọng như não và tim bị chết sau một khoảng thời gian ngắn. Nạn nhân bị nhiễm độc sẽ rơi vào tình trạng hôn mê sâu, sau đó là tim ngừng đập.

- Biểu hiện nhiễm độc Kali xyanua

+ Người nhiễm độc Kali xyanua có biểu hiện: Chóng mặt, lo lắng, sợ hãi, tay chân lạnh, buồn nôn, co giật, hôn mê,… thậm chí tử vong ngay sau đó nếu nồng độ Kali xyanua trong máu vượt quá 1mg/l.

+ Chỉ cần khoảng 300 - 400mg Kali xyanua, một người khỏe mạnh có thể mất hết toàn bộ ý thức trong vòng 10 giây đến 1 phút.

+ 500g Kali xyanua có thể giết chết 2500 người trong tích tắc.

Chỉ một lượng nhỏ Kali xyanua cũng có thể gây chết người

- Chính vì mức độ kịch độc cao như vậy mà Kali xyanua từng được phát xít Đức sử dụng làm vũ khí trong chiến tranh thế giới thứ II với nhiều hình thức khác nhau để tàn sát hàng triệu người, điển hình là sử dụng trong các phòng hơi ngạt ở những trại tập trung tử thần. Và cũng từ đây mà xyanua là cái tên gây nên nỗi ám ảnh kinh hoàng cho hàng triệu người Châu Âu trong Thế chiến II.

Cách sơ cứu nạn nhân khi nhiễm độc Kali xyanua

- Khi nạn nhân có biểu hiện nhiễm độc Kali xyanua, cần sơ cứu nạn nhân bằng cách cho thở khí oxy. Đối với các phân xưởng có sử dụng Kali xyanua, người ta thường trang bị sẵn bộ cấp cứu gồm các chất amyl nitrit, natri nitrit, xanh methylen và natri thiosunfat để phòng trường hợp có người bị nhiễm độc.

- Cho nạn nhân uống đường glucozơ cũng là một cách giúp làm chậm lại đáng kể quá trình gây độc của Kali xyanua vì nó tạo liên kết hóa học với Kali xyanua, nhờ đó bảo vệ được các tế bào máu. Tuy nhiên, đường glucozo chỉ giúp làm chậm quá trình gây độc chứ không có khả năng giải độc.

- Ngộ độc Kali xyanua rất nguy hiểm, nếu không được cấp cứu nhanh sẽ dẫn đến nguy hiểm tính mạng. Vì vậy, cách tốt nhất là đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất để xử lý. Khi đưa nạn nhân đi cấp cứu, cần đặt nạn nhân nằm nghiêng, nửa người dưới nằm sấp, mặt nghiêng sang một bên. Chú ý không để nạn nhân bị ngã. Nếu nạn nhân lên cơn co giật thì dùng khăn mềm chèn miệng , tuyệt đối tránh các vật cứng.

Danh sách các chất kịch độc trên thế giới

1/ Xyanua

Xyanua là một trong những chất độc nguy hiểm

Đây là cái tên được biết đến nhiều nhất khi nhắc tới những chất kịch độc trên thế giới. Trong đó, Natri xyanua, Kali xyanua và Hydrogen xyanua là những chất độc nguy hiểm nhất.

2/ Thạch tín - Asen

- Nếu như Xyanua được phát xít Đức dùng như để tàn sát hàng triệu người trong thế chiến thứ II thì Asen chính là một đối thủ không hề thua kém về độc tính lẫn độ nham hiểm, xuất hiện trong các vở kịch thời Victoria và những vụ ám sát nổi tiếng.

- Thạch tín có thể xâm nhập vào cơ thể qua phơi nhiễm nghề nghiệp, nước ngầm, thực phẩm.

Thạch tín có thể xâm nhập vào gạo

- Asen phá vỡ tế bào ở mức độ phân tử, đóng giả làm phosphat và nhắm đến phản ứng cho phép tế bào dự trữ năng lượng. Từ đó, nó ngăn chặn quá trình sản xuất năng lượng và dẫn truyền tín hiệu của tế bào, khiến tế bào không thể thực hiện các quá trình cơ bản sống còn của mình.

- Nạn nhân bị nhiễm độc asen có biểu hiện như đau đầu, buồn ngủ, tiêu chảy, nôn ra máu, co giật, đau bụng, chuột rút….

3/ Cà độc dược - Belladon

- Cà độc dược thường được người La Mã cổ đại sử dụng để tẩm vào các mũi tên và phụ nữ dùng để làm đồng tử mắt giãn to với mong muốn trở nên xinh đẹp hơn. Vì lý do này mà cà độc dược còn được hiểu theo tiếng La tinh là “quý bà xinh đẹp”.

- Trong cà độc dược chứa nhiều alkaloid tropane – chất ngăn chặn các chất dẫn truyền thần kinh trong hệ thống thần kinh trung ương và ngoại biên. Điều này làm nhịp tim, nhịp thở bị gián đoạn nhịp tim, cơ thể ra nhiều mồ hôi và cơ trơn ở đường tiêu hóa vận động không tự chủ được.

Trong cà độc dược chứa nhiều alkaloid tropane

- Nạn nhân nhiễm độc có biểu hiện như: Mất thăng bằng, sợ ánh sáng, nói ngọng, gặp ảo giác, lú lẫn....

- Cà độc dược được sử dụng như một loại ma túy và nếu như dùng quá liều, nạn nhân có nguy cơ tử vong cao.

4/ Mã tiền - Strychnine

- Strychnine ngăn chặn hoạt động của chất dẫn truyền chịu trách nhiệm điều hòa các dây thần kinh vận động ở tủy sống và não. Vì vậy mà các noron vận động sẽ vượt khỏi tầm kiểm soát, khiến nạn nhân bị co cứng, co thắt cơ bắp rất đau đớn. Nạn nhân sẽ bị co giật, thậm chí sốt cao, kiệt sức, thiếu oxy và cuối cùng là không thở được.

Hình ảnh cây mã tiềm

- Mã tiền có mặt trong một số loại ma túy đường phố.

- Đây là một thứ chất độc rất khó phát hiện và xuất hiện rất nhiều trong các vụ giết người suốt lịch sử.

Trên đây là một số thông tin mà LabVIETCHEM muốn chia sẻ đến bạn đọc về chất độc Kali xyanua. Hy vọng các bạn đã hiểu rõ Kali xyanua là gì? Mức độ nguy hiểm và cách sơ cứu người bị nhiễm độc Kali xyanua. Cảm ơn sự quan tâm và theo dõi của các bạn.