Mật rỉ đường: Thành phần, sản xuất và ứng dụng

Từ xa xưa, con người đã biết ứng dụng mật rỉ đường trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa biết mật rỉ đường là gì. Mặc dù đây là một phụ phẩm công nghiệp nhưng lại có vai trò quan trọng. Cùng tìm hiểu ngay cách thức sản xuất của nguyên liệu này cùng ứng dụng đời sống qua bài viết của LabVIETCHEM sau đây.

1. Tìm hiểu mật rỉ đường là gì?

Mật rỉ đường hay còn gọi là rỉ đường, là chất lỏng đặc sánh còn lại khi đã thực hiện cô và kết tinh để rút đường. Thành phần chính của rỉ đường là Sucrose cùng một ít Fructoza và Glucoza. Cứ khoảng 100 tấn mía ra ép ra được 3 - 4 tấn rỉ mật nguyên chất.

Mật rỉ đường ở dạng lỏng, màu nâu đen và hơi sánh. Tuy nhiên, độ sánh và màu phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Mật rỉ nguyên chất gần như là dung dịch đồng nhất và có thể hoà tan trong nước.

Mật rỉ đường là phụ phẩm sản xuất từ quá trình chế biến đường

2. Thành phần hoá học có trong mật rỉ đường

Bạn đã biết thành phần hoá học có trong mật rỉ đường là gì chưa? Theo các nghiên cứu, mỗi loại rỉ mật có sự thay đổi về thành phần, màu sắc, độ sánh và mùi vị. Điều này là nhờ các giống mía khác nhau, thời gian thu hoạch, thời tiết, quy trình sản xuất. Tuy nhiên, thành phần tiêu chuẩn vẫn được xác định với 3 phần sau:

- Thành phần đường: Các loại Glucid hoà tan là thành phần dinh dưỡng chính của rỉ mật, chủ yếu là Sucrose. 

- Thành phần chất hữu cơ không đường: Tính chất vật lý, đặc biệt là độ nhớt dính của rỉ mật phụ thuộc vào chất hữu cơ không đường. Chúng gồm các loại Glucid như tinh bột, các hợp chất chứa N và các Acid hữu cơ.

- Thành phần chất khoáng của mật rỉ đường là gì? Đây là nguồn giàu khoáng với các chất như K, S, Na, Mg. Ngoài ra còn có thêm một lượng đáng kể các nguyên tố vi lượng như Cu, Zn, Fe, Mn,...

3. Cách thức sản xuất mật rỉ đường 

Mật rỉ đường có thể sản xuất từ mía, củ cải hoặc một số loại cây Carob, lựu, chà là, nho. Tuy nhiên, sử dụng phổ biến hơn hết vẫn là rỉ đường từ mía. Các con số thống kê cho thấy, khoảng 75% tổng lượng rỉ mật thế giới có nguồn gốc từ mía và gần 25% từ củ cải. 

Bạn có thắc mắc liệu cách thức sản xuất mật rỉ đường là gì? Trong sản xuất đường mía, rỉ mật là sản phẩm cuối cùng thu được khi chế biến. Đây được xem là phụ phẩm của ngành sản xuất đường. Quy trình sản xuất được mô tả qua các bước sau:

- Vườn mía tới khi thu hoạch sẽ được cắt bỏ lá, giữ lại phần thân làm sạch và mang nghiền hoặc cắt nhỏ để ép lấy nước. 

- Nước mía thu được mang đi đun sôi cho tới cô đặc, tạo ra các tinh thể đường.

- Tinh thể đường được tách ra làm thành phần đường mía còn phần mật mía tiếp tục được mang đi cô đặc. 

- Sau khoảng 3 lần cô đặc, hầu như không thể tạo thêm tinh thể đường bằng biện pháp thông thường, chất lượng còn lại chính là rỉ mật.

Thành phẩm mật rỉ đường

4. Ứng dụng đa dạng của mật rỉ đường là gì?

Có thể thấy, rỉ mật đường được ứng dụng trong đời sống rất đa dạng. Bạn có thể bắt gặp trong các lĩnh vực khác nhau. Cụ thể:

4.1. Ứng dụng trong nông nghiệp

Hiện nay, rỉ mật đường thường được thấy trong nông nghiệp với các ứng dụng phổ biến như:

- Ủ phân hữu cơ và nuôi vi sinh.

- Xử lý nước thải nông nghiệp.

- Trộn vào thức ăn chăn nuôi giúp tăng vị ngon cho động vật.

- Bổ sung đất trồng để tăng tính sinh học.

- Cung cấp dinh dưỡng cho cây trồng trong thuỷ canh.

Các ứng dụng của rỉ mật đường trong lĩnh vực nông nghiệp 

4.2. Ứng dụng trong công nghiệp 

Nhiều người vẫn chưa biết công dụng của mật rỉ đường là gì trong công nghiệp. Bạn có thể tham khảo một số các ứng dụng phổ biến sau:

- Sử dụng làm nguồn Cacbon cho các ngành công nghiệp.

- Tẩy trắng bằng Magie Clorua để làm chất chống tạo băng.

- Sản xuất cồn Etylic để làm nhiên liệu động cơ.

- Dùng để kết hợp với keo trong ngành in.

4.3. Ứng dụng trong chăn nuôi thuỷ - hải sản

Trong nuôi trồng thuỷ - hải sản, có thể kể đến một số công dụng hàng đầu của mật rỉ đường như:

- Bổ sung sắt cho các giống nuôi trồng thủy sản, không dung nạp khoáng chất trong viên sắt.

- Sử dụng lên men tạo sản phẩm như Axit amin, Axit xitric, nấm men. 

- Phụ gia trong chế biến các thức ăn chăn nuôi.

- Dùng làm mồi câu cá.

- Xử lý nước thải và đất trong ao nuôi tôm, cá.

Chăn nuôi thuỷ - hải sản không thể thiếu rỉ mật đường

4.4. Ứng dụng trong đời sống 

Ngoài các ứng dụng đặc biệt ở trên, mật rỉ đường còn mang lại những công dụng tuyệt vời sau:

- Làm nguyên liệu lên men để chế biến rượu rum.

- Dùng trong sản xuất một số loại bia, đặc biệt là bia màu tối.

- Tạo hương cho thuốc lá.

Bài viết trên đây đã giúp bạn hiểu rõ các thông tin về mật rỉ đường là gì. Mặc dù chỉ là một phụ phẩm nhưng đường rỉ mật có nhiều công dụng hữu ích và tiềm năng khai thác lớn. Đồng thời, nguồn nguyên liệu này có giá thành rẻ nên có thể tìm mua và bảo quản dễ dàng. Chắc chắn sản phẩm này sẽ ngày càng được sử dụng phổ biến và nhận được sự quan tâm từ đông đảo người dùng.