Ô nhiễm đất, nguyên nhân và cách khắc phục từ con người

Ô nhiễm đất có nghĩa là tính chất của đất thay đổi xấu đi, đất bị nhiễm các chất độc hại vượt quá tiêu chuẩn cho phép, gây thiệt hại cho hệ sinh thái. Môi trường đất bị ô nhiễm  biểu hiện các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào mức độ ô nhiễm. Cùng LabVIETCHEM đi tìm câu trả lời cho tình trạng này trong bài viết dưới đây.

1. Thực trạng ô nhiễm đất hiện nay ở Việt Nam 

Hiện nay, tổng diện tích  tự nhiên của Việt Nam là hơn 33 triệu ha.  Việt Nam nằm trong vùng nhiệt đới có lượng mưa tập trung và nhiều  nên độ khoáng hóa của đất rất mạnh, địa hình đồi núi chiếm 3/4 lãnh thổ, nghèo chất hữu cơ dẫn đến tình trạng rửa trôi, xói mòn, suy thoái. Đất một khi đã bị thoái hóa thì rất khó có thể khôi phục lại trạng thái màu mỡ ban đầu.  

Những năm gần đây, Việt Nam chứng kiến ​​nhiều dấu hiệu ô nhiễm đất ngày càng nghiêm trọng trên khắp cả nước. Từ vùng nông thôn đến các thành phố lớn như Hà Nội, hay TP. Hồ Chí Minh hoặc những tỉnh/thành phố khác. Vấn đề ô nhiễm ở thủ đô chủ yếu là do hàm lượng kim loại nặng cao từ hoạt động sản xuất công nghiệp được tìm thấy tại Khu công nghiệp,...

Việt Nam hiện nay đã xuất hiện nhiều dấu hiệu ô nhiễm nguồn đất

2. Tình trạng ô nhiễm đất do nguyên nhân nào?

Đất là tài nguyên vô cùng quan trọng đối với sự sống của con người. Thực trạng hiện nay đất đang bị ô nhiễm nghiêm trọng. Đây là tình hình đáng báo động đối với trái đất. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng ô nhiễm nguồn đất. Tuy nhiên, nguyên nhân đáng kể là do tự nhiên và do con người.

2.1. Nguyên nhân tự nhiên 

Một trong những nguyên nhân lớn dẫn đến ô nhiễm đất là do chính yếu tố tự nhiên. Một hàm lượng các chất tự nhiên trong đất tăng lên và bổ sung nhiều chất độc hại vượt tiêu chuẩn cho phép nên đất bị nhiễm độc, ô nhiễm.  Có thể kể đến một số trường hợp đất nhiễm mặn hoặc phèn như sau:

- Đất nhiễm mặn: Nguyên nhân chủ yếu là do lượng muối có trong nước biển, các mỏ muối, lũ lụt hoặc quá trình bạc màu của đất sản sinh ra các độc tố có hại. 

- Đất nhiễm phèn: Do nước phèn xâm nhập qua nguồn nước ngầm từ nơi khác. Đất bị nhiễm sắt làm giảm độ pH của môi trường. 

Nhiều yếu tố tự nhiên gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường đất

2.2. Sự phát triển của thành thị

Việc tăng cường đô thị hóa và công nghiệp hóa cũng gây ô nhiễm đất. Bụi và khói trên đường, khói từ các phương tiện tham gia giao thông là nguyên nhân lớn. Bên cạnh đó, ảnh hưởng của rác thải từ các khu đô thị và công nghiệp đều góp phần gây ô nhiễm nguồn đất.  

Trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta, lượng rác thải phát sinh từ các hộ gia đình là rất lớn và đa dạng, bao gồm thức ăn thừa, chai nhựa, túi nilon, nước thải sinh hoạt, tất cả đều được thải trực tiếp ra môi trường. Ô nhiễm nguồn đất ngày càng gia tăng và trở nên nghiêm trọng hơn tùy thuộc vào từng điều kiện của môi trường. 

Sự phát triển của thành thị khiến môi trường đất càng ô nhiễm

2.3. Ý thức con người 

Những nguyên nhân gây ô nhiễm đất nêu trên đều bị ảnh hưởng bởi ý thức con người ở mức độ ít nhiều. Người dân, hộ gia đình không phân loại, xử lý rác thải sinh hoạt trước khi thải ra môi trường. Một bộ phận người dân vẫn chưa có ý thức giữ gìn sức khỏe cộng đồng và thường xuyên vứt rác bừa bãi không đúng nơi quy định. 

>> Xem thêm: Đất hiếm và vai trò quan trọng của nó trong đời sống

3. Biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường đất 

Ô nhiễm đất đã đạt đến mức báo động và đang cướp đi sinh mạng của con người. Vì vậy, các cơ quan chức năng, mọi tổ chức, mọi cá nhân phải thống nhất và cùng nhau thực hiện các giải pháp xử lý ô nhiễm  đất. Mọi người phải luôn coi trọng vấn đề này và không ngừng tìm kiếm những biện pháp hữu hiệu hơn để bảo vệ môi trường trên trái đất. Dưới đây là một số giải pháp được đề xuất để chống ô nhiễm nguồn đất.

- Chính quyền các địa phương ban hành các chính sách bảo vệ môi trường và bổ sung luật bảo vệ môi trường. Chú trọng không chỉ ở thành phố lớn mà cả ở nông thôn. 

- Tập trung vào việc giám sát, kiểm soát việc quản lý đất bị ô nhiễm và nhanh chóng đưa ra các giải pháp cải thiện chất lượng đất.

- Không lạm dụng hóa chất, thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp. 

- Cải thiện ô nhiễm đất bằng cách sử dụng các loại cây có khả năng kháng sâu bệnh và cho năng suất cao.  

- Trồng các loại cây cảnh (như cây dương xỉ, cây kim ngân, cây lan Ý, cây trường sinh…) có tác dụng thanh lọc không khí, hấp thụ khí độc từ không gian sống xung quanh. 

- Mỗi cá nhân phải nghiêm túc thực hiện và có ý thức bảo vệ môi trường

- Hạn chế sử dụng các chất liệu có hại cho môi trường như nylon, bộ đồ ăn bằng nhựa, chai nhựa, cốc nhựa. 

Gợi ý một số biện pháp giúp cải thiện tình trạng ô nhiễm nguồn đất

Đất là nguồn tài nguyên vô cùng có giá trị đối với con người và trái đất. Hiện trạng ô nhiễm đất bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân và gây ra hậu quả tiêu cực cho con người. Hy vọng bài viết trên đây của LabVIETCHEM có thể giúp người đọc hiểu được tầm quan trọng của đất và biết cách bảo vệ môi trường.