Propyl axetat - Tổng hợp những kiến thức thú vị xung quanh nó

Propyl axetat là chất gì? Công thức cấu tạo? Propyl axetat có độc không? Ứng dụng của nó trong đời sống là gì? Những câu hỏi trên sẽ được LabVIETCHEM giải đáp qua bài viết dưới đây.

1. Propyl axetat là gì?

- Propyl axetat là một hợp chất este, đóng vai trò là dung môi có công thức hoá học là C5H10O2 hay CH3COOC4H7.

- Tên gọi hệ thống: Propyl ethanoate.

- Các tên gọi khác bao gồm: Propyl ester, n-Propyl ethanoat, n-Propyl acetat, n-Propyl ester của acid acetic…

Hình 1: Cấu tạo của Propyl axetat

Hợp chất này được tạo thành từ phản ứng giữa một axit carboxylic và một alcohol đơn chức, trong đó nguyên tử carbon từ nhóm carbonyl liên kết với một phần alkyl hoặc aryl thông qua một nguyên tử oxy (tạo thành một nhóm este). 

Propyl axetat có khối lượng phân tử xấp xỉ là 102,1332 g/mol, mật độ là 888 kg/m³, điểm nóng chảy là −95 °C và điểm sôi là 102 °C.

2. Các tính chất lý hoá nổi bật của Propyl axetat

2.1. Tính chất vật lý

- Propyl axetat là một chất lỏng trong suốt, không màu, dễ cháy, có mật độ thấp hơn nước và hơi của nó nặng hơn không khí. Nó tan hoàn toàn trong hầu hết các dung môi hữu cơ thông thường như rượu, ketone, glycol, và este, nhưng chỉ tan ít trong nước.

- Đặc biệt, propyl axetat có mùi hương đặc trưng của quả lê. Ngoài ra, nó cũng được tìm thấy trong táo và một số loại trái cây khác, tạo nên một mùi nhẹ dễ chịu.

Tình chất vật lý của propyl axetat được thể hiện ở dưới bảng sau:

Hình 2: Hóa chất Propyl axetat 

2.2. Tính chất hoá học

Propyl axetat xảy ra tương tác với các chất oxi hóa và có thể tạo ra hỗn hợp nổ khi tiếp xúc với không khí. Tuy nhiên, nó không phản ứng với các chất oxi hóa mạnh, axit hoặc bazơ.

3. Phương pháp điều chế/ sản xuất Propyl axetat

Propyl axetat được tạo ra thông qua quá trình este hóa giữa axit axetic và 1-propanol. Phản ứng này được gọi là phản ứng ngưng tụ.

Quá trình này được thực hiện thông qua phản ứng Fischer-Speier, với chất xúc tác là axit sunfuric. Trong quá trình này, nước cũng là một sản phẩm phụ thu được từ phản ứng, cùng với propyl axetat.

4. Vai trò quan trọng của Propyl axetat trong sản xuất và đời sống

- Công nghiệp sản xuất sơn và mực: N-propyl acetate là loại dung môi phổ biến, có ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp sơn phủ và mực in nhờ vào khả năng hòa tan tốt đa dạng loại nhựa, có mùi nhẹ và bay hơi nhanh. Tương tự như ethyl acetate, dung môi propyl acetate cũng có khả năng hòa tan và pha loãng dung dịch. Điều này khiến nó trở thành một nguyên liệu quan trọng trong ngành công nghiệp mực in và sơn phủ.

Hình 3: Propyl axetat là dung môi phổ biến trong ngành công nghiệp sơn

- Propyl acetate không chỉ có khả năng hòa tan các loại nhựa tự nhiên như nhựa NC và chất hóa dẻo, mà còn có thể hòa tan các loại dầu, mỡ. Do đó, nó được sử dụng trong quá trình sơn hoàn thiện công nghiệp và sản xuất lacquer gỗ.

- Trong mực in Flexo và mực in lụa, hóa chất propyl acetate được sử dụng như một thành phần chính.

- Với khả năng hòa tan tốt cellulose nitrate, nhựa alkyd, acrylates, chất làm mềm, nhựa thông, dầu, sáp và chất béo, propyl acetate là một dung môi được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp khác nhau.

- Ngoài ra, C5H10O2 cũng thường được sử dụng trong sản xuất các chất phụ gia hương vị và tạo mùi hương cho nước hoa.

5. Độc tính của Propyl axetat 

Propyl axetat, khi tiếp xúc với da và mắt, không gây ra thương tích nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi tiếp xúc ở nồng độ cao sẽ gây ra tình trạng khó chịu, buồn nôn, nôn mửa, chóng mặt và thậm chí gây mất ý thức. 

Hoá chất propyl axetat dễ dàng bị cháy khi tiếp xúc với lửa, tia lửa hoặc ngọn lửa. Hơi của nó có thể tạo thành hỗn hợp nổ khi tiếp xúc với không khí và có thể điều này dẫn đến hỏa hoạn khi gặp nguồn lửa. Nếu xảy ra sự nổ, hơi propyl axetat sẽ lan ra dọc theo mặt đất và lan truyền ở các khu vực thấp hoặc hạn chế như cống rãnh, tầng hầm hoặc bể chứa. Điều này tạo ra một tình huống nguy hiểm, đặc biệt là trong nhà, ngoài trời hoặc trong hệ thống cống rãnh. Thậm chí, thùng chứa propyl axetat cũng có thể phát nổ khi được đun nóng, tăng thêm nguy cơ tai nạn và hỏa hoạn. Do đó, cần đề phòng cẩn thận và tuân thủ các biện pháp an toàn khi làm việc với propyl axetat.

Trên đây là những chia sẻ của LabVIETHEM về dung môi Propyl axetat: Cấu tạo, tính chất và những phương pháp điều chế. nếu còn gì thắc mắc, bạn có thể để lại thông tin bên dưới bài viết để được đội ngũ chuyên viên của chúng tôi tư vấn